Zagraniczni zawodnicy przed Piłkarskim Sądem Polubownym PZPN
Na początku listopada Mikkel Rygaard powiedział dość i rozwiązał kontrakt z ŁKS-em. Zdaniem zawodnika miał do tego prawo, ponieważ klub miał wobec niego duże zaległości finansowe obejmujące dwie pensje, bonusy i kwoty za podpis. W wywiadzie z Piotrem Koźmińskim dla Sportowych Faktów zawodnik wskazał, że 11 października wysłał klubowi wezwanie do zapłaty, z 14 -dniowym terminem do spłaty zaległości. ŁKS nie zareagował w żaden sposób na wezwanie i zawodnik po 23 dniach rozwiązał kontrakt z winy klubu.
Dopiero po rozwiązaniu kontraktu zawodnik miał otrzymać jedną zaległą pensję. Jeżeli wersja przedstawiona przez zawodnika jest prawdziwa, zarówno na gruncie przepisów krajowych PZPN, jak i międzynarodowych FIFA, zawodnik miał podstawy do rozwiązania umowy. We wspomnianym wywiadzie zawodnik powiedział, że sprawę skierował do PZPN, ale poinformował również FIFĘ. Pojawić może się pytanie, który czy, FIFA czy PZPN może rozstrzygać spory polskich klubów z obcokrajowcami?
Spory polskich klubów z zawodnikami zagranicznymi
Jednym z istotnych problemów, z jakim mierzyły się polskie kluby, był fakt braku możliwości prowadzenia sporów majątkowych, tj. o zapłatę zaległego wynagrodzenia czy odszkodowanie) przed Piłkarskim Sądem Polubownym PZPN. Wszelkie spory tego typu rozstrzygane były do tej pory przez właściwy sąd FIFA, tj. Dispute Resolution Chamber FIFA (dalej DRC FIFA).
Rozstrzyganie sporów przez DRC FIFA jest rozwiązaniem niekorzystnym dla polskich klubów piłkarskich, ponieważ koszty prowadzenia międzynarodowego postępowania są zazwyczaj wyższe, trwa ono znacznie dłużej. Sąd FIFA przy rozstrzyganiu ma mniejsze rozeznanie w krajowych realiach społeczno-gospodarczych i w końcu, nie jest związany wewnętrznymi przepisami PZPN, w szczególności postanowieniem uchwały III/54 PZPN regulującej minimalne wymagania kontraktowe umowy pomiędzy zawodnikiem profesjonalnym a klubem.
Jako przykład wskazać można sytuację, w której klub spadający z ligi, zgodnie z postanowieniami w/w Uchwały III/54, może rozwiązać kontrakt z każdym zawodnikiem z zachowaniem jednomiesięcznego okresu wypowiedzenia. Niestety klub rozwiązujący kontrakt z zawodnikiem zagranicznym czekała niemiła niespodzianka. Sąd FIFA uznawał, że spadek drużyny do ligi niżej, nie jest na gruncie przepisów międzynarodowych, wystarczającą przesłanką do jednostronnego rozwiązania umowy. Klub musiał niestety liczyć się z obowiązek zapłaty odszkodowania na rzecz zawodnika.
Zmiany w przepisach PZPN dotycząca Piłkarskiego Sądu Polubownego PZPN
Jak pisaliśmy ponad rok temu (kliknij) [1], PZPN dokonał zmiany w swych przepisach wewnętrznych regulujących kompetencje organów jurysdykcyjnych, które odpowiedzialne były za rozstrzyganie sporów majątkowych i niemajątkowych.
W wyniku wprowadzonych zmian zlikwidowano Izbę ds. Rozwiązywania Sporów Sportowych (IRSS), której kompetencje przejął Piłkarski Sąd Polubowny PZPN (dalej PSP PZPN). Pierwszy z wyżej wymienionych organów zajmował się w głównej mierze rozstrzyganiem sporów pomiędzy zawodnikami a klubami o ważność kontraktów piłkarskich, w tym spraw dotyczących możliwości rozwiązania umowy w przypadku, gdy jedna ze stron dopuściła się ciężkiego naruszenia kontraktu.
Piłkarski Sąd Polubowny PZPN z kolei rozstrzygał spory majątkowe. Innymi słowy, gdy klub zalegał zawodnikowi z wynagrodzeniem za okres powyżej 3 miesięcy to IRSS PZPN rozstrzygał, czy zawodnik mógł z tego powodu rozwiązać kontrakt z winy klubu. Następnie PSP PZPN rozstrzygało, czy, a jeśli tak, jakiego odszkodowania dochodzić może zawodnik w związku z rozwiązaniem kontaktu z winy klubu. Obecnie o obu kwestiach rozstrzyga PSP PZPN. Oznacza to, że organem wyłącznie uprawnionym do rozstrzygania sporów dotyczących ważności kontraktów, dochodzenia odszkodowania albo zapłaty należnego wynagrodzenia jest PSP PZPN.
Nowe zasady działania PSP PZPN a spory polskich klubów z zagranicznymi zawodnikami
Kluczową zmianą przeprowadzoną przy okazji zmian w statucie PZPN i przekazanie kompetencji Izby ds. Rozwiązywania Sporów Sądowych Piłkarskiemu Sądowi Polubownemu był określenie nowych zasad wyboru arbitrów PSP PZPN. Organ ten, obecnie ma 32 arbitrów (przed zmianą było ich między 25 a 27), zaproponowanych przez: środowisko piłkarzy ligowych – 10 arbitrów, środowisko klubów ligowych – 10 arbitrów, oraz Przewodniczącego Sądu – 11 arbitrów.
Jest to o tyle istotne, iż zgodnie z przepisami FIFA (FIFA Regulations on the Status and Transfer of Players) spory z udziałem obcokrajowców kierowane są bezpośrednio do sądu właściwego dla FIFA, chyba że krajowy sąd jest w stanie zapewnić minimalne wymagania dla uczciwości i rzetelności takich procesów.
Ponieważ przed dokonaną zmianą w statucie PZPN, wszystkich arbitrów PSP wybierał Zarząd PZPN według własnego uznania, zdaniem FIFA PSP nie zapewniało minimalnych wymagań niezależności i uczciwości arbitrażowego sądu piłkarskiego. Wszystkie spory musiały być kierowane do DRC FIFA.
Faktyczne skutki wprowadzonych zmian w Piłkarskim Sądzie Polubownym PZPN
Piłkarski Sąd Polubowny PZPN zaczął funkcjonować w nowym składzie od wiosny 2021 roku, tj. wśród arbitrów występują zarówno osoby zaproponowane przez kluby jak i zawodników. Na dziś, niestety nie sposób jednoznacznie powiedzieć, czy PSP PZPN w nowym kształcie może rozstrzygać spory z udziałem zawodników zagranicznych i zasady funkcjonowania polskiego sądu nie będą budziły wątpliwości organów FIFA.
Jak wskazał Mateusz Stankiewicz na twitterze[2] w sporze pomiędzy Rakowem Częstochowa a Emirem Azemovićem DRC FIFA uznał, iż PSP PZPN nie posiada kompetencji do rozstrzygania sporów pomiędzy zawodnikiem a klubem kosztem DRC FIFA. We wskazanym przypadku DRC nie odniósł się jednak wprost do kwestii nowych zasad funkcjonowania PSP PZPN na nowych zasadach.
Sąd FIFA uznał bowiem, że zapis w kontrakcie pomiędzy zawodnikiem a klubem regulujące kwestię sądu mógł budzić wątpliwości, ponieważ odnosił się do stanu sprzed reformy. Przewidywał rozwiązywania sporów przez Piłkarski Sąd Polubowny PZPN lub Izbę ds. Rozwiązywania Sportów Sportowych.
Mając powyższe na uwadze, należy spodziewać się w najbliższej przyszłości, że przedmiotowa sprawa wróci i DRC FIFA oceni zmieniony statut Piłkarskiego Sądu Polubownego PZPN.
Kluby podpisując umowę z zawodnikiem zagranicznym, powinny zatem zwrócić szczególną uwagę na zapis dotyczący wyboru sądu, który rozstrzygał będzie potencjalne spory pomiędzy zawodnikiem a klubem. Zapis nie powinien budzić wątpliwości i jednoznacznie określać jeden sąd. Z drugiej strony, zawodnicy zagraniczni, którzy nie chcą, by ich spory rozstrzygane były w polskim sądzie, powinni dopilnować, by zapis dotyczący wyboru sądu określał właściwy sąd FIFA.
[2] http://wrdcxdb.cluster028.hosting.ovh.net/zmiana-statutu-pzpn/