Czym jest prawo do przenoszenia danych osobowych?

Jednym z kolejnych zadań stojącymi przed przedsiębiorcami po wejściu w życiu przepisów RODO będzie sprostanie wyzwaniu związanym z przenoszeniem danych osobowych. Jest to pojęcie dotąd nieznane w polskich przepisach.

Prawo przenoszenia danych osobowych, obok prawa do zapomnienia, prawa wglądu czy prawa poprawienia danych osobowych, jest uprawnieniem osób fizycznych. Skorzystać z tego prawa mogą osoby, których dane są przetwarzane w sposób zautomatyzowany na podstawie lub w związku z wykonaniem umowy.

Na czym polega to prawo? Po pierwsze, jest to prawo do otrzymania danych w formacie nadającym się do odczytu. Po drugie, jest to uprawnienie do przesłania danych innemu administratorowi danych osobowych.  Warto podkreślić, że obydwa uprawnienia są od siebie niezależne. Prawo do przenoszenia danych jest też odrębne od innych uprawnień jak np. wskazane powyżej prawo do bycia zapomnianym. Samo przeniesienie danych osobowych nie wpływa na dalszą możliwość korzystania z usług danego administratora danych.

Dane, które są przenoszone muszą oczywiście dotyczyć osoby, która wnosi o takie przeniesienie. Problem może pojawić się jednak wtedy, gdy dane takiej osoby są powiązane z danymi innych osób, jak np. bilingi rozmów telefonicznych. W takiej sytuacji dane powiązanych osób trzecich mogą być przekazane, tylko w przypadkach, w których nie będzie to naruszać praw i wolności tych osób.

Warto pamiętać, iż przenoszenie danych obejmuje tylko te dane, które osoba fizyczna sama dostarczyła administratorowi. Przy czym pojęcie samodzielnego dostarczenia danych jest pojmowane szeroko. Będą to zatem zarówno dane aktywnie dostarczone przez tę osobę w postaci np. wypełnionego formularza, jak i dane pozyskane w związku z obserwowaniem danej osoby. Przykładem danych pozyskanych w związku z obserwowanej danej osoby są pliki cookie (tzw. ciasteczka) wykorzystywane przez niemal wszystkie witryny internetowe.

Dzięki możliwości skorzystania z prawa do przenoszenia danych osobowych będziemy mogli w łatwiejszy sposób zmienić np. dostawcę Internetu. Z pewnością wpłynie to na wzrost konkurencyjności pomiędzy firmami, które świadczą usługi, głównie na rynku cyfrowym.

Pomimo tego, że celem prawa do przenoszenia jest zwiększenie kontroli nad przetwarzaniem danych w sposób zautomatyzowany, to warto zwrócić uwagę, iż przenoszenie danych osobowych będzie miało również skutki pro-konsumenckie oraz wpływające na zwiększenie konkurencji.

Przedsiębiorcy będą musieli opracować narzędzia, za sprawą których, możliwe będzie bezpośrednie przesyłanie danych pomiędzy administratorami oraz wprowadzić takie rozwiązania, które pozwolą na bezpośrednie pobieranie danych, np. na pendrive osoby, której dane dotyczą.

Ponadto dane osobowe będą musiały być przenoszone w odpowiednim formacie, tak aby możliwe było ich dalsze przetwarzanie. Nie oznacza to, że każdy przetwarzający dane b będzie musiał korzystać z tych samych systemów. Ważne jest jednak to, aby dane po przeniesieniu mogły być odczytane przez inne programy. Według interpretacji niezgodne z RODO będzie dostarczanie danych w takim formacie, aby do jego odczytania konieczny był zakup kosztownej licencji na odpowiedni program komputerowy.

W związku z tym, iż przenoszenie danych osobowych jest nowością w prawie ochrony danych osobowych, praktyka pokaże jak administratorzy danych osobowych będą realizować swój obowiązek. Tym niemniej administratorzy danych osobowych już teraz powinni przygotować swoje systemy informatyczne tak, aby umożliwić skorzystanie z tego uprawnienia przez osoby fizyczne, gdyż naruszenie tego obowiązku może skutkować nałożeniem wysokich kar pieniężnych. O tym jak ważnym i skomplikowanym tematem jest przenoszenie danych osobowych świadczyć może chociażby to, jak wiele pytań kierują w tym zakresie polscy przedsiębiorcy do Generalnego Inspektora Danych Osobowych.