Klauzula odstępnego w kontrakcie piłkarskim
Klauzula odstępnego w piłce nożnej
Klauzula odstępnego oznacza zastrzeżone w treści kontraktu prawo zawodnika do rozwiązania kontraktu za zapłatą kwoty odstępnego.
Definicję klauzuli odstępnego możemy znaleźć m.in. w uchwale PZPN o minimalnych wymaganiach dla standardowych kontraktów zawodników w sektorze zawodowej piłki nożnej (dalej jako „uchwała”). Klauzula odstępnego oznacza zastrzeżone w treści kontraktu prawo zawodnika do rozwiązania kontraktu za zapłatą kwoty odstępnego.
Czym jest zaś kwota odstępnego, która umożliwia skorzystanie z tej klauzuli? Kwota odstępnego oznacza świadczenie pieniężne zastrzeżone w treści klauzuli odstępnego, wyrażone – w przypadku braku odmiennych postanowień kontraktu – jako kwota brutto, z jednoczesnym podaniem waluty (np. PLN, EUR). Uiszczenie kwoty odstępnego w okresie i na warunkach wskazanych w art. 5 uchwały PZPN skutkuje automatycznym rozwiązaniem kontraktu piłkarskiego.
Klauzula odstępnego w przepisach Polskiego Związku Piłki Nożnej
Warto podkreślić, że klauzula odstępnego nie zawsze była uregulowana w przepisach związkowych PZPN. Powyższe definicje oraz treść artykułu 5 zostały wprowadzone do uchwały na mocy jej nowelizacji z dnia 16 czerwca 2023 roku. Zaktualizowane przepisy weszły w życie z dniem 1 stycznia 2024 roku.
Art. 5 uchwały – „klauzula odstępnego w kontrakcie” określa terminy w których można wykonać klauzulę odstępnego, w jaki sposób należy ją uskutecznić oraz wskazuje skutki jej wykonania. Formalne warunki niezbędne do skorzystania z klauzuli odstępnego to określenie terminu jej wykonania oraz podanie kwoty odstępnego (lub sposób jej ustalenia) w kwocie brutto.
Klauzula odstępnego w regulacjach FIFA
PZPN musi dostosowywać na bieżąco swoje przepisy do aktualnych regulacji dwóch nadrzędnych organizacji związkowych. Jest to międzynarodowa FIFA (Federation Internationale de Football Association) oraz europejska UEFA (Union of European Football Associations).
Przepisy FIFA zastrzegają, że klauzula odstępnego będzie uznawana za skuteczną, o ile nie będzie niezgodna z prawem krajowym, międzynarodowym lub przepisami związkowymi. Formalnym wymogiem jest również to, aby klauzule odstępnego były jasno określone w kontraktach i zgłaszane do właściwych organów związkowych. UEFA zaś kontroluje stosowanie klauzul odstępnego w ramach finansowego fair play tak, aby nie dochodziło do nadużyć ekonomicznych ze strony klubów.
Jak działa klauzula odstępnego w praktyce?
Warunkiem koniecznym do uruchomienia klauzuli odstępnego, jest zawarcie takiej możliwości w kontrakcie zawodnika. Gdy inny klub jest zainteresowany pozyskaniem zawodnika do swojej drużyny, może on zdecydować się na zapłacenie kwoty odstępnego, a dotychczasowy klub zawodnika musi przyjąć tę ofertę i wyrazić zgodę na transfer.
Klub chcący pozyskać zawodnika może złożyć ofertę, która będzie równa lub wyższa od kwoty odstępnego określonej w kontrakcie. Po uzyskaniu zgody od dotychczasowego klubu zawodnika, klub pozyskujący powinien wpłacić kwotę odstępnego na jego rachunek bankowy. Następnie, klub odstępujący powinien dokonać wszelkich czynności niezbędnych do umożliwienia zawodnikowi zmiany przynależności klubowej. Jest to np. przygotowanie oświadczenie o rozwiązaniu kontraktu na mocy klauzuli odstępnego.
Po dopełnieniu wszelkich formalności, zawodnik może przejść do negocjacji nowego kontraktu z klubem pozyskującym. Gdy negocjacje zostaną zakończone, następuje finalizacja transferu.
Kiedy można wykonać klauzulę odstępnego?
Zgodnie z uchwałą PZPN, rozwiązanie kontraktu na postawie klauzuli odstępnego może nastąpić jedynie w okresie pomiędzy dniem następującym po dniu ostatniego meczu przed rozpoczęciem okresu rejestracyjnego danej klasy rozgrywkowej, w której występuje klub dotychczasowej rejestracji zawodnika, a dniem zakończenia okresu rejestracyjnego następującego bezpośrednio po takiej rundzie rozgrywkowej.
W praktyce jest to co do zasady okres częściowo pokrywający się z zimowym lub letnim okresem rejestracyjnym – okno transferowe. Co istotne, w poszczególnych krajach te okresy są różne. Klub zainteresowany zawodnikiem musi zatem wcześniej sprawdzić na jaki czas przypada taki okres w kraju, w którym uczestniczy w rozgrywkach dotychczasowy klub zawodnika.
Skutki wykonania klauzuli odstępnego
Wykonanie klauzuli odstępnego skutkuje automatycznym rozwiązaniem kontraktu. Następuje ono z chwilą uznania rachunku bankowego klubu, w którym zawodnik dotychczas posiadał prawa rejestracyjne zawodnika. Jest to zatem jeden z dopuszczalnych prawnie sposobów, na automatyczne rozwiązanie kontraktu.
Dotychczasowy klub zawodnika zobowiązany jest do natychmiastowego dostarczenia oświadczenia o rozwiązaniu kontraktu z zawodnikiem. Obowiązkiem jest również dokonanie wszelkich czynności faktycznych i prawnych mających na celu zmianę przynależności klubowej zawodnika na inny, wskazany klub. Poprzedni klub zawodnika nie może utrudniać procesu wykonania klauzuli i rozwiązania kontraktu.
Zmiana przynależności klubowej zawodnika w takim przypadku może nastąpić jedynie na rzecz klubu, który zapłacił kwotę odstępnego. Zawodnik nie może zatem zmienić zdania i dążyć do zmiany przynależności klubowej na inny klub, który nie uiścił kwoty odstępnego.
Jak kluby ustalają wysokość kwoty odstępnego?
Klauzula oraz kwota odstępnego to element kontraktu, który negocjują między sobą klub oraz zawodnik. Zdarza się również, że w negocjacjach bierze udział także agent piłkarski zawodnika. W takim przypadku musi zostać zaznaczone w kontrakcie, iż został on zawarty przy udziale agenta piłkarskiego FIFA.
Kwota odstępnego powinna uwzględniać interesy obu stron, na które składają się takie czynniki jak potencjał i umiejętności zawodnika. Są to również: jego wiek, sytuacja finansowa klubu, poziom rozgrywek ligowych w których uczestniczy klub, długość kontraktu zawodnika.
Wysokość kwoty odstępnego nie jest regulowana, a jej wysokość może bardzo się różnić. Zależy ona od poziomu ligowego rozgrywek w których uczestniczy klub i kraju w którym one są rozgrywane. Zazwyczaj klub dąży do ustalenia wyższej kwoty odstępnego, aby zabezpieczyć sobie ewentualny wyższy zysk w przyszłości. Zawodnikom co do zasady nie zależy na wysokiej kwocie odstępnego. Czasami może to blokować opcje transferowe i zniechęcać mniej majętne kluby.
Podsumowanie
Reasumując, klauzule odstępnego stanowią istotny czynnik wpływający na negocjacje transferowe między klubami piłkarskimi. Zawodnik negocjując kontrakt ze swoim dotychczasowym klubem także ma wpływ na kształt klauzuli oraz dokładną kwotę odstępnego.
Wykonanie klauzuli odstępnego może stanowić podstawę do automatycznego rozwiązania kontraktu i umożliwić zawodnikowi przejście do innego klubu. Zmiana przynależności klubowej zawodnika może nastąpić nawet jeżeli kontrakt z dotychczasowym klubem miał dłuższy okres obowiązywania.
Mechanizm klauzuli odstępnego jest istotny dla wszystkich stron transakcji transferowych – klubu odstępującego, klubu pozyskującego, zawodnika oraz agenta piłkarskiego FIFA. Należy jednak mieć na uwadze, że mechanizm ten można wykorzystać jedynie w dwóch specyficznych okresach w ciągu roku.
Jesteś zawodnikiem lub klubem i masz wątpliwości związane z treścią klauzuli odstępnego w kontrakcie? Skontaktuj się z nami i uzyskaj pomoc!