Czy Legia Warszawa może negocjować z Papszunem?
Historyczna seria porażek, miejsce w strefie spadkowej i brak awansu z grupy w Lidze Europy UEFA, mimo udanego startu, sprawiają, że nie milkną spekulacje dotyczące możliwej zmiany na stanowisku trenera Legii Warszawa. Po wywiadzie, którego udzielił Dariusz Mioduski dla oficjalnego, klubowego serwisu głównym, medialnym kandydatem do objęcia stanowiska trenera Legii jest Marek Papszun. Problem w tym, że jest on obecnie trenerem Rakowa Częstochowa, z którym jest związany kontraktem do 30 czerwca 2022 roku. W związku jednoznaczną deklaracją Prezesa Legii Warszawa pojawiły się głosy i wątpliwości, czy Legia może w ogóle publicznie deklarować chęć zatrudnienia trenera, który jest zatrudniony w klubie ligowego rywala. Redaktor Maciej Wąsowski na łamach Przeglądu Sportowego przedstawił niniejsze zagadnienie i problem „nieskuteczności” regulacji PZPN, które mają regulować niniejszą kwestię.[1]
Zasady rozwiązywania kontraktów przez trenerów
Stosunki klubów a trenerami reguluje Uchwała Zarządu PZPN np. XII/189 z dnia 12 grudnia 2014 roku (dalej „Uchwała”)[2]. Zgodnie z Uchwałą trener może mieć jednocześnie umowę tylko z jednym klubem (obejmującą ten sam okres). Trener chcący podjąć zatrudnienie w nowym klubie ma z kolei następujące możliwości; może rozwiązać umowę:
– za porozumieniem stron, w wyniku porozumienia dwustronnego lub w związku z zawarciem umowy transferowej pomiędzy dotychczasowym a nowym klubem trenera (porozumienie trójstronne)
– jednostronnie płacą kwotę odstępnego, jeśli taką możliwości strony przewidziały w kontrakcie
– jednostronnie, gdy klub dopuszcza się rażącego naruszenia przepisów lub kontraktu.
Jeżeli zaś kontrakt trenera zbliża się do końca okresu jego obowiązywania, trener może również zawrzeć umowę z nowym klubem na okres po wygaśnięciu aktualnej umowy. Umowę z nowym klubem może jednak podpisać nie wcześniej niż 6 miesięcy przed upływem aktualnej umowy. Innymi słowy, trener Papszun mógłby podpisać nową umowę z Legią nie wcześniej niż 01 stycznia 2021 roku. Jeżeli więc stron do dnia 31 grudnia 2021 nie podpiszą żadnej umowy, wydaje się, że wszelkie dyskusje są
w niniejszej materii bezprzedmiotowe. Przepis nic nie mówi na temat możliwości negocjowania czy zachęcania do zawarcia umowy, ale czy na pewno?
Skąd wziął się i czemu służyć ma 6 miesięczny termin?
Jak wskazano powyżej, trener może podpisać kontrakt z nowym klubem nie wcześniej niż 6 miesięcy przed upływem aktualnego kontraktu. Podobny termin przewidują przepisy dotyczącej zawierania umów przez zawodników z klubami i szukając uzasadnienia wspomnianej regulacji należy szukać w komentarzach i orzeczeniach dotyczących relacji klub-zawodnik[3]. 6 miesięczny termin stanowi kompromis pomiędzy interesami zawodnika (trenera) a klubu. Z jednej strony, zawodnik (trener), który ma świadomość zbliżającego się końca aktualnej umowy, ma możliwość planowania swojej dalszej kariery zawodowej. Przyjmuje się, że okres pół roku jest wystarczający, by zawodnik (trener) mógł podjąć starania zmierzające do znalezienia nowego pracodawcy i zagwarantowania sobie ciągłości zatrudnienia. Z drugiej strony, klub powinien mieć możliwość zagwarantowania sobie stabilizacji składu zawodników lub sztabu trenerskiego i uniknięcia sytuacji, w której członkowie jego zespołu są „kuszeni” zmianą przynależności klubowej przez inne kluby. Powszechnie wiadomo jednak, że transfery zawodników i poprzedzające je negocjacje mają miejsce na różnych etapach obwiązywania kontraktów, nie tylko w ostatnich 6 miesiącach obowiązywania umów.
Martwy przepis o 6 miesiącach
Ponieważ wspomniana praktyka prowadzenia rozmów poza okresem 6 miesięcy przed wygaśnięciem umowy jest powszechna, zgodnie z obiegową opinią wspomniana przepis uważany jest jako martwy. Czy jest tak jednak faktycznie?
Polskie przepisy dotyczących relacji pomiędzy klubami a trenerami lub zawodnikami regulują wyłącznie kwestię podpisywania kontraktów; nie mówią nic na temat ich negocjowania czy próbach zachęcania czy nakładania zawodników lub trenerów do zmiany przynależności klubowej. Inaczej jest w przypadku międzynarodowych przepisów FIFA dotyczących relacji klub-zawodnik, na których wzorowane są przepisy krajowe.
Art. 18 par. 3 FIFA Regulations on the Status and Transfer of Players[4] (dalej RSTP) skonstruowany jest nieco odmiennie i oprócz przyzwolenia na zawierania umów na 6 miesięcy przed wygaśnięciem kontraktu nakłada na kluby obowiązek poinformowania dotychczasowego klubu o fakcie podjęcia rozmów. Nie informując o podjęciu rozmów, klub naraża się na zarzut nakłaniania zawodnika do zerwania umowy, co może spotkać się z sankcjami dyscyplinarnymi. W praktyce wspomniany obowiązek nie jest jednak realizowany. Jak wskazano w oficjalnym komentarzu FIFA do RSTP, klub którego negocjacje skończą się niepowodzeniem niepotrzebnie może narazi się na ryzyko zarzutów nakłaniania zawodnika do zerwania umowy ze strony dotychczasowego klubu. Rozmowy tego typu prowadzone są zwykle w pełnej tajemnicy. Dotychczasowy klub nie ma zazwyczaj możliwości zdobycia żadnych dowodów na fakt, że wspomniane rozmowy faktycznie miały miejsce. Z powyższych względów, omawiamy przepis na poziomie przepisów międzynarodowych również powszechnie traktowany jest jako martwy. Nie oznacza to jednak, że nigdy nie doszło do skazania zawodnika ani klubu na jego podstawie. W 2005 roku Ashley Cole spotkał się w Londynie z przedstawicielami Chelsea, w tym z ich ówczesnym trenerem Jose Mourinho, celem omówienia potencjalnego transferu z Arsenalu do Chelsea[5]. Na zawodnika nałożona została kara 100.000 funtów, na Jose Mourinho 200.000 funtów, a na Chelsea 300.000 funtów oraz kara odjęcia 3 punktów w rozgrywkach ligowych w zawieszeniu, jeśli klub dopuści się w kolejnym sezonie tego samego przewinienia. We wspomnianym przypadku głównym dowodem były jednak zdjęcia z hotelu, gdzie spotkali się zawodnik i jego agent z przedstawiciele Chelsea.
Czy Legia może zostać ukarana?
Polskie przepisy dotyczące trenerów lub zawodników regulują wyłącznie kwestię sytuacji, w której zawodnik lub trener mogą podpisać umowę z nowym klubem, tj. nie wcześniej niż na 6 miesięcy przed wygaśnięciem dotychczasowej umowy. Biorąc pod uwagę cel w/w przepisów, m.in. konieczność zapewnienia stabilności kontraktów oraz treść przepisów FIFA, z których wywodzą się przepisy krajowe, można byłoby się pokusić o interpretacje, że wspomniana norma zabrania również nakłaniania zawodników czy trenerów do zerwania umowy, czy podejmowania rozmów z nimi przed rozpoczęciem biegu okresu ostatnich 6 miesięcy obowiązywania umowy. W omawianej sprawie brak jednak jakichkolwiek dowodów, że rozmowy pomiędzy Legią a trenerem Papszunem faktycznie były prowadzone. Z wypowiedzi Prezesa Mioduskiego można wywnioskować jedynie, że chciałby zatrudnić trenera Rakowa i jest gotów poczekać na niego do czerwca. Jak słusznie wskazał redaktor Wołowski w swym artykule, PZPN mógłby zając się sprawą, gdyby odpowiedni wniosek złożył Raków. Skargi takiej nie należy się jednak spodziewać. Zdobycie dowodów na fakt zawarcia umowy czy prowadzenia rozmów i nakłaniania do rozwiązania umowy jeszcze zimą wydaje się bardzo trudne, a sam Raków Częstochowa i jego właściciel wydają się podchodzić obecnie do całej sprawy z dystansem. Jeśli sprawa jednak faktycznie znalazłaby swój finał przed Komisją Dyscyplinarną PZPN, miałaby z pewnością charakter precedensowy w skali kraju czy nawet Europy.
[1] https://www.przegladsportowy.pl/pilka-nozna/pko-ekstraklasa/rakow-czestochowa/pko-ekstraklasa-legia-starajac-sie-o-marka-papszuna-lamie-przepisy-co-mowi-pilkarskie/6xpz3tn
[2] https://media.laczynaspilka.pl/files/pzphp/Nzk7MDA_/b98fbfdae9c7190dc061106dd069b7c1.pdf
[3] art. 4 ust.2 pkt c. Uchwały nr III/54 z dnia 27 marca 2015 roku Zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej – Minimalne Wymagania dla standardowych kontraktów zawodników w sektorze zawodowej piłki nożnej (https://www.pzpn.pl/public/system/files/site_content/635/1010-Uchwała%20nr%20III%2054%20Minimalne%20Wymagania%20dla%20standardowych%20kontraktów%20zawodników%20w%20sektorze%20zawodowej%20piłki%20nożnej.pdf)
[4] https://www.thefa.com/football-rules-governance/policies/player-registration/fifa-regulations-on-the-status-and-transfer-of-players
[5] https://www.theguardian.com/football/2005/jun/01/newsstory.chelsea1