Przywłaszczenie auta – czy padłeś ofiarą przestępstwa?
Przywłaszczenie auta?
Przywłaszczenie auta – czy padłeś ofiarą przestępstwa?
W naszej praktyce często spotykamy się z sytuacjami, w których klient utracił swój pojazd i ma problem z jego odzyskaniem. Na pierwszy rzut oka, jeżeli ktoś legalnie wszedł w posiadanie naszego pojazdu (np. przez użyczenie), i nie oddaje go nam – to wydaje się, że sprawa ma charakter sporu cywilnego. To z kolei konieczność wniesienia pozwu, opłacenia go i długiego oczekiwania. Powstaje jednak pytanie – czy pozew to jedyne rozwiązanie? Okazuje się często, że nie, bowiem nasze auto mogło zostać bezprawnie przywłaszczone, co stanowi przestępstwo.
Czym jest przywłaszczenie auta?
Zgodnie z art. 284 § 1 Kodeksu karnego, kto przywłaszcza sobie cudzą rzecz ruchomą lub prawo majątkowe, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Czym jest jednak „przywłaszczenie”? Z przywłaszczeniem mamy do czynienia w momencie, kiedy nasz pojazd znalazł się w posiadaniu innej osoby legalnie, tj. np. za naszą zgodą, ale osoba ta postanowiła traktować nasz pojazd jakby był jej własnością. Po czym poznać, że taki zamiar występuje?
Może to objawić się na wiele sposobów. Osoba ta może twierdzić, że pojazd jest już jej, może próbować ten pojazd sprzedawać, wynajmować, wprowadzać w nim daleko idące modyfikacje, rozbierać na części – słowem zachowuje się tak jak właściciel tego pojazdu. Przywłaszczenia nie można mylić z trzema innymi przestępstwami, które znajdują się w kodeksie karnym. Mowa o kradzieży z art. 278 k.k., o krótkotrwałym użyciu pojazdu z art. 289 k.k. oraz o oszustwie z art. 286 k.k. Gdzie leży różnica pomiędzy tymi czynami, a przywłaszczeniem?
Przywłaszczenie a kradzież – jak sprawca wszedł w posiadanie pojazdu?
Kradzieżą jest bezprawny zabór rzeczy, tj. ktoś musi nam nasz pojazd odebrać bez naszej zgody, np. zabiera nam kluczyk z kieszeni i odjeżdża naszym pojazdem z parkingu, co następuje razem z zamiarem przywłaszczenia pojazdu. Przy czystym przywłaszczeniu z art. 284 k.k. nie mamy do czynienia z zaborem, ale z legalnym wejściem w posiadanie pojazdu, np. dajemy komuś kluczyk i zezwalamy na skorzystanie z pojazdu.
Przywłaszczenie a krótkotrwały zabór pojazdu – czy sprawca miał zamiar zatrzymania rzeczy dla siebie?
Z kolei przy krótkotrwałym zaborze pojazdu z art. 289 k.k., również, tak jak przy kradzieży, mamy do czynienia z bezprawnym zaborem pojazdu, ale już bez zamiaru jego trwałego przywłaszczenia, np. ktoś chciał się tylko przejechać naszym pojazdem, żeby następnie go oddać albo porzucić, tj. nie ma tutaj intencji traktowania pojazdu jak swojego przez sprawcę.
Przywłaszczenie a oszustwo – czy sprawca wprowadził w błąd?
Wreszcie o oszustwie możemy mówić wtedy kiedy ktoś przyjmując od nas pojazd wprowadzał nas od samego początku w błąd, że będzie chciał nam tej pojazd zwrócić, tj. zły zamiar doprowadzenia nas do niekorzystnego rozporządzenia naszym pojazdem istniał już od samego początku, zanim jeszcze przekazaliśmy pojazd.
Przywłaszczono Twój samochód? – wezwij do zwrotu
Co zrobić jeżeli już podejrzewamy, że ktoś przywłaszczył sobie nasz pojazd? Trzeba działać szybko. Pierwszym krokiem powinno być wyraźne wezwanie osoby, która dysponuje naszym pojazdem, do natychmiastowego zwrotu pojazdu. Jeżeli posiadacz pojazdu odmówi jego wydania bez istotnego uzasadnienia (uzasadnieniem może być np. powołanie się na obowiązującą umowę najmu) albo będzie unikać kontaktu, to mamy mocny argument przemawiający za tym, że mogliśmy paść ofiarą przestępstwa przywłaszczenia.
Jak złożyć zawiadomienie o przestępstwie przywłaszczenia?
Mamy już uzasadnione podejrzenie, że doszło do popełnienia przestępstwa na naszą szkodę, ktoś przywłaszczył sobie nasz pojazd i nie chce nam go zwrócić, co dalej? Konieczne jest teraz złożenie zawiadomienia o możliwości popełnienia czynu zabronionego do organów ścigania, tj. na Policję lub do Prokuratury. Takie zawiadomienie możemy złożyć na dwa sposoby. Możemy udać się do wybranej jednostki Policji albo do Prokuratury i złożyć wobec policjanta albo prokuratora ustne zawiadomienie o możliwości popełnienia czynu zabronionego. Możemy to złożyć pisemne zawiadomienie, które przesyłamy pocztą albo składamy w biurze podawczym wybranej jednostki organów ścigania.
Zawiadomienie ustne czy pisemne?
Która forma jest lepsza? Nie da się jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. Zawiadomienie ustne można złożyć szybciej, ale przekłada się to często na to, że opis zdarzenia złożony do protokołu przyjęcia zawiadomienia o przestępstwie jest chaotyczny i niepoparty wystarczająco odpowiednimi dowodami, co utrudnia organom ścigania podjęcie decyzji o tym, czy w ogóle wszcząć postępowanie przygotowawcze. Z naszego doświadczenia wynika, że zawiadomienie pisemne zawierające dokładny opis tego co się wydarzyło wraz z załączonymi dowodami, jest lepszym rozwiązaniem, w szczególności w sprawach skomplikowanych. W zawiadomieniu pisemnym łatwiej jest opowiedzieć w sposób zrozumiały całą historię, odnieść poszczególne fragmenty pisma do dowodów oraz sformułować i uzasadnić wnioski dowodowe i o podjęcie czynności. Pokrzywdzony zazwyczaj nie ucieknie jednak od wizyty w na policji/w prokuraturze, gdzie będzie musiał prędzej czy później złożyć swoje zeznania w charakterze świadka. W przeciwieństwie do pozwu cywilnego, zawiadomienie o możliwości popełnienia czynu zabronionego jest wolne od opłat.
Czy policja odzyska przywłaszczony samochód?
Po złożeniu zawiadomienia organy ścigania będą mogły podjąć czynności w naszej sprawie, tj. zacząć poszukiwania pojazdu, przesłuchiwać świadków czy dokonywać wpisów do rejestrów. Warto dopilnować, żeby dane naszego pojazdu zostały wpisane do rejestrów takich jak np. CEPIK, gdzie zostanie wpisana adnotacja, że auto zostało utracone przez właściciela. Wpis do rejestru może skutkować tym, że nasz pojazd zostanie zatrzymany przez policję przy pierwszej kontroli drogowej. Warto również wskazać, gdzie pojazd może się znajdować i wnioskować o jego natychmiastowe zabezpieczenie. Czy pojazd będzie można odzyskać od razu po jego zatrzymaniu? Zasadniczo, jeżeli dysponujemy niezbitymi dowodami, że pojazd jest rzeczywiście nasz, a osoba, która go posiadała nie dysponowała żadnymi prawami wobec niego – odpowiedź brzmi TAK.
Sprawa sądowa w sprawie o przywłaszczenie – co może pokrzywdzony?
Sprawa nie kończy się jednak na odzyskaniu pojazdu, bowiem sprawca będzie musiał jeszcze odpowiedzieć za swoje działanie przed sądem. Jeżeli naszego auta już nie ma, np. sprawca je sprzedał, zniszczył, rozebrał na części, ale za to ustaliśmy konkretnie kto tym sprawcą był – to należy interesować się prowadzonym przeciwko niemu postępowaniem karnym, aż do jego prawomocnego zakończenia. Organy ścigania jeżeli już ustalą, że dana osoba rzeczywiście przywłaszczyła sobie nasz pojazd to postawią jej najpierw stosowny zarzut, a następnie wystosują do sądu akt oskarżenia. Kiedy postępowanie przeniesie się już do postępowania sądowego, powinniśmy po pierwsze niezwłocznie zgłosić się do tego postępowania jako oskarżyciel posiłkowy, po drugie złożyć pisemnie, lub ustnie wobec Sądu, wniosek o naprawienie wyrządzonej szkody, którą może stanowić równowartość odebranego nam pojazdu.
Naprawienie szkody w postępowaniu karnym – dlaczego warto?
Uzyskanie prawomocnego wyroku orzekającego wobec sprawcy obowiązek naprawienia szkody otwiera pokrzywdzonemu drogę do egzekucji należnej kwoty odpowiadającej wartości naszego pojazdu. Uzyskanie naprawienia szkody w postępowaniu karnym, które stanowi alternatywę dla odszkodowania w postępowaniu cywilnym, nie wymaga wnoszenia żądnych opłat w przeciwieństwie do postępowania cywilnego, w którym należy opłacić pozew. Opłata od pozwu cywilnego w takich sprawach wynosi aż 5% wartości przedmiotu sporu, tj. wartości pojazdu.
Pomoc prawna w sprawach o przywłaszczenie auta
Zespół kancelarii Meissner Kozioł Kaczmarek & Partner pomaga pokrzywdzonym oraz oskarżycielom posiłkowym w sporządzeniu profesjonalnego zawiadomienia o możliwości popełnienia czynu zabronionego oraz reprezentuje pokrzywdzonych i oskarżycieli posiłkowych w postępowaniach przed organami ścigania i sądami. Jeżeli padłeś ofiarą przestępstwa przywłaszczenia możemy Ci pomóc w dochodzeniu swoich praw.
Przywłaszczenie auta
Zachęcamy również do zapoznania się z naszymi pozostałymi publikacjami.