Windykacja po upadłości lub restrukturyzacji dłużnika – co realnie może zrobić wierzyciel?
Windykacja po upadłości lub restrukturyzacji dłużnika
Windykacja po upadłości lub restrukturyzacji dłużnika – co realnie może zrobić wierzyciel?
Wielu przedsiębiorców zakłada, że ogłoszenie upadłości przez dłużnika oznacza koniec szans na odzyskanie pieniędzy. W praktyce — nie zawsze tak jest. Postępowania upadłościowe i restrukturyzacyjne to skomplikowane procedury, ale dobrze przygotowany wierzyciel może z nich wyjść z realnym odzyskiem.
W tym artykule przyglądamy się, co konkretnie może zrobić wierzyciel po ogłoszeniu upadłości lub restrukturyzacji dłużnika, jakie błędy popełniają przedsiębiorcy i jak wygląda to w praktyce – na przykładzie jednej z prowadzonych spraw naszej kancelarii w Poznaniu.
Upadłość i restrukturyzacja – co to oznacza dla wierzyciela
Postępowanie upadłościowe ma na celu likwidację majątku dłużnika i zaspokojenie wierzycieli w możliwie największym stopniu.
Z kolei restrukturyzacja służy temu, by uratować przedsiębiorstwo dłużnika poprzez zawarcie układu i spłatę części zobowiązań.
Z punktu widzenia wierzyciela zasadnicza różnica jest taka:
- w upadłości wierzyciel musi zgłosić wierzytelność syndykowi,
- w restrukturyzacji –zarządca lub nadzorca powinni uwzględnić jego wierzytelność z mocy prawa w spisie wierzytelności,
W pierwszym przypadku obowiązują ściśle określone terminy –30 dni od obwieszczenia o otwarciu postępowania w Krajowym Rejestrze Zadłużonych (KRZ).
To moment, w którym wielu wierzycieli traci swoje szanse – spóźnione zgłoszenie często przesądza o tym, że wierzyciel nie decyduje się na dokonanie zryczałtowanej opłaty, aby takie zgłoszenie zostało uwzględnione.
Dlaczego potrzebne jest stwierdzenie nabycia spadku?
Polskie prawo przewiduje dwie drogi potwierdzenia praw do spadku:
- Postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku.
- Notarialne poświadczenie dziedziczenia.
W obu przypadkach celem jest uzyskanie dokumentu, który oficjalnie potwierdza, kto jest spadkobiercą i w jakiej części dziedziczy. Bez tego nie można:
- wpisać prawa własności do księgi wieczystej,
- sprzedać lub podzielić majątku,
- załatwić formalności w banku, ZUS czy urzędzie skarbowym.
Sam fakt śmierci spadkodawcy nie wystarczy – aby móc rozporządzać składnikami majątkowymi wchodzącymi w skład spadku, konieczne jest formalne potwierdzenie praw.
Pierwszy krok: szybka weryfikacja w KRZ
Od 2021 roku wszystkie postępowania upadłościowe i restrukturyzacyjne są prowadzone w systemie KRZ (krz.ms.gov.pl).
Dlatego pierwszym krokiem, gdy dłużnik przestaje płacić, jest sprawdzenie, czy nie toczy się wobec niego postępowanie.
Praktyczna wskazówka:
Regularnie monitoruj swojego kluczowego kontrahenta w KRZ, lub dodaj go do automatycznego monitoringu, w ramach którego system sam powiadomi Cię o nowych wpisach dotyczących upadłości lub restrukturyzacji.
Dzięki temu wierzyciel zyskuje czas, by zgromadzić dokumenty (umowy, faktury, potwierdzenia zapłaty) i zgłosić wierzytelność w terminie – często elektronicznie, przez portal KRZ, bez konieczności angażowania papierowej korespondencji.
Jak prawidłowo zgłosić wierzytelność?
Zgłoszenie wierzytelności to nie tylko podanie kwoty. To pełnoprawny dokument procesowy, który powinien zawierać:
- dokładne dane wierzyciela i dłużnika,
- wysokość roszczenia i jego podstawę (np. faktury, umowę, wezwania do zapłaty),
- ewentualne zabezpieczenia (np. zastaw, hipoteka, poręczenie),
- wskazanie kategorii wierzytelności (zwykła, zabezpieczona, uprzywilejowana).
Najczęstszy błąd?
Wierzyciele często zgłaszają „sumę z faktur” bez dowodów. Syndyk może wówczas nie uwzględnić takiej wierzytelności na liście z uwagi na jej nieudowodnienie. Dlatego kancelarie, które zajmują się windykacją profesjonalnie, zawsze dołączają komplet dokumentów, w tym dowody potwierdzające wykonanie świadczenia.
Co dalej po zgłoszeniu wierzytelności
Po złożeniu zgłoszenia i przyznaniu dostępu do akt postepowania, wierzyciel może:
- przeglądać akta postępowania w KRZ,
- wnosić sprzeciwy wobec listy wierzytelności,
- uczestniczyć w zgromadzeniu wierzycieli,
- zgłaszać kandydatów do rady wierzycieli,
- monitorować sprzedaż majątku upadłego (np. nieruchomości, maszyn, pojazdów).
Restrukturyzacja – układ nie zawsze oznacza porażkę
Wielu wierzycieli traktuje układ restrukturyzacyjny jak „zło konieczne”. Tymczasem dobrze przygotowany układ może dać więcej niż długotrwała egzekucja.
W ramach układu można:
- uzyskać nawet całkowitą spłatę, choć w dłuższym czasie
- rozłożyć płatności na raty,
- zabezpieczyć nowe zobowiązania gwarancją bankową lub zastawem,
- utrzymać klienta po restrukturyzacji – jeśli jego biznes przetrwa.
Przykładowo:
W jednej ze spraw prowadzonych przez naszą kancelarię w Poznaniu wierzyciel – dostawca surowców chemicznych – zgodził się na układ z dłużnikiem, który był w postępowaniu sanacyjnym. W zamian za obniżenie długu o 25% uzyskał gwarancję bankową i pierwszeństwo dostaw po restrukturyzacji. Po dwóch latach dłużnik spłacił zobowiązania zgodnie z planem, a współpraca została wznowiona.
W efekcie wierzyciel nie tylko odzyskał pieniądze, ale też utrzymał relację handlową, która dziś generuje większe zyski niż przed restrukturyzacją.
To pokazuje, że aktywny udział w restrukturyzacji – zamiast biernego czekania – może być elementem świadomej strategii windykacyjnej.
Co dzieje się z postępowaniami sądowymi po ogłoszeniu upadłości lub restrukturyzacji
Ogłoszenie upadłości lub otwarcie restrukturyzacji wpływa również na toczące się postępowania sądowe.
To bardzo istotny moment z punktu widzenia wierzyciela, zwłaszcza jeśli już wcześniej wniósł pozew przeciwko dłużnikowi.
W przypadku upadłości:
- z chwilą ogłoszenia upadłości wszystkie postępowania dotyczące majątku dłużnika ulegają zawieszeniu,
- po uprawomocnieniu się postanowienia o upadłości – umorzeniu,
- roszczenia te należy następnie zgłosić w postępowaniu upadłościowym, a nie kontynuować w sądzie cywilnym.
W przypadku restrukturyzacji sytuacja jest bardziej zróżnicowana:
- w postępowaniu sanacyjnym możliwe jest zawieszenie toczących się spraw o zapłatę,
- wierzyciel nie może wówczas prowadzić egzekucji,
- ale samo dochodzenie należności przed sądem (np. dla ustalenia jej wysokości) bywa dopuszczalne – zależnie od rodzaju postępowania i decyzji sądu restrukturyzacyjnego, może jednak oznaczać, że wierzyciel nie odzyska kosztów postepowania jeśli okaże się, że jego wierzytelność była objęta układem.
W praktyce oznacza to, że wierzyciel nie powinien składać pozwu „na ślepo”, jeśli istnieje ryzyko, że dłużnik jest w restrukturyzacji lub upadłości – może to tylko wydłużyć sprawę i zwiększyć koszty.
Dlatego zawsze warto zweryfikować sytuację w KRZ przed wniesieniem pozwu i – jeśli postępowanie już trwa – odpowiednio skoordynować działania sądowe z kancelarią prowadzącą sprawę upadłościową.
Case study z praktyki: odzyskanie należności po upadłości spółki budowlanej
Do naszej kancelarii w Poznaniu zgłosił się klient – podwykonawca dużego projektu infrastrukturalnego.
Generalny wykonawca ogłosił upadłość, a klient był przekonany, że nie odzyska ani złotówki.
Po analizie dokumentów ustaliliśmy, że:
- część faktur była zabezpieczona zastawem rejestrowym na sprzęcie budowlanym,
- klient posiadał potwierdzenia odbioru robót, co pozwoliło wykazać, że świadczenie zostało należycie wykonane,
- syndyk planował sprzedaż majątku, w tym maszyn objętych zastawem.
Kancelaria przygotowała kompletne zgłoszenie wierzytelności oraz wniosek o uwzględnienie zabezpieczenia w planie podziału masy upadłościowej.
Po kilkunastu miesiącach postępowania wierzyciel odzyskał ok. 60% należności – znacząco więcej niż inni wierzyciele z tej samej grupy.
To przykład, że precyzyjnie przygotowana dokumentacja i aktywny udział w postępowaniu potrafią realnie przełożyć się na wynik finansowy.
Wskazówki praktyczne dla wierzycieli
- Nie czekaj na syndyka. Im szybciej reagujesz, tym większa szansa na odzysk środków.
- Dokumentuj każdą transakcję. Nawet e-mail z potwierdzeniem odbioru może mieć znaczenie dowodowe.
- Korzystaj z pomocy profesjonalnego pełnomocnika. Kancelaria specjalizująca się w windykacji może nie tylko przygotować zgłoszenie, ale też reprezentować Cię w całym postępowaniu.
- Nie lekceważ układu. W restrukturyzacji aktywny wierzyciel może mieć wpływ na warunki spłaty – a często odzyskuje więcej niż w upadłości.
Podsumowanie – Windykacja po upadłości lub restrukturyzacji dłużnika
Upadłość lub restrukturyzacja dłużnika nie musi oznaczać straty.
Kluczowe jest szybkie działanie, kompletna dokumentacja i aktywny udział w postępowaniu.
Dla przedsiębiorców z regionu poznańskiego szczególnie ważne jest wsparcie kancelarii, która zna lokalny rynek i ma doświadczenie w pracy z sądem upadłościowym w Poznaniu.
Dobrze przygotowany wierzyciel odzyskuje więcej.
A właściwa strategia windykacyjna – także po upadłości dłużnika – może przynieść nie tylko pieniądze, ale i przewagę konkurencyjną.
Zachęcamy również do zapoznania się z naszymi pozostałymi publikacjami.