ESG – jak wykorzystać jego potencjał i zdobyć przewagę konkurencyjną na rynku?

Czym jest ESG?

Próby zdefiniowania tego pojęcia okazują się nie tak łatwym zadaniem. Specjaliści wyróżniają bowiem dwa typy jego definicji. Z jednej strony EGS są to: wskaźniki, które stanowią podstawę ratingów, a także składniki raportów zintegrowanych firm. Są stosowane przez rynki finansowe, inwestorów oraz zarządzających jako podstawę do oceny nie tylko obecnych zachowań firm, lecz także przyszłych wyników finansowych i ekspozycji na wszelkie ryzyka – zarówno te wewnątrz, jak i zewnątrz.  Wskaźniki ESG pomagają w uzyskaniu pełniejszej i wiarygodniejszej informacji dotyczącej kondycji firmy, jej zarządzaniu, relacji z interesariuszami oraz długoterminowym profilu przychodów i ryzyk. Z drugiej strony ESG definiowane jest jako: trzy kategorie czynników mierzących zrównoważenie, etyczny i społeczny wpływ inwestycji na społeczności, pracowników, środowisko i planetę[1]. Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie przeprowadziła w ostatnim czasie konsultacje, z których jednoznacznie wynika, że większość globalnych podmiotów, które zarządzają aktywami, dąży do pełnego włączenia kryteriów ESG w proces inwestycyjny[2].

Co oznaczają poszczególne filary? (tj. Environmental, Social i Corporate governance)

Wyróżnione zostały trzy filary:

• środowisko (environment),
• odpowiedzialność społeczna (social responsibility) i
• ład korporacyjny (corporate governance).

Przedsiębiorcy chcący wprowadzić standardy ESG powinni zatem wziąć pod uwagę, jak prowadzone przez nich projekty wpływają na środowisko – ile zużywają energii, w jakim stopniu emitują zanieczyszczenia i czy wykorzystują energię odnawialną? W zakresie odpowiedzialności społeczne należy wziąć przede wszystkim pod uwagę takie kwestie jak relacje z klientami/dostawcami/współpracownikami. Ten filar wiąże się również z zagadnieniami dotyczącymi praw pracowniczych (w tym zapewnienia właściwych warunków pracy) oraz przestrzegania zasad BHP.  Ostatni filar – ład korporacyjny dotyczy wewnętrznego systemu nadzoru firmy. Pod tym sformułowaniem należy rozumieć w szczególności wszelkie procedury, wytyczne związane z efektywnym funkcjonowaniem przedsiębiorstwa.

Jak ESG wpływa na przedsiębiorstwa?
Coraz częściej można usłyszeć, że „kończą się czasy filozofii prowadzenia biznesu w oparciu o gołosłowne i niemierzalne strategie, mające na celu kreowanie obietnic bez realnego przełożenia na rzeczywistość”[3]. Należy bez wątpienia zgodzić się z tym stwierdzeniem. Zarówno potencjalni inwestorzy, jak i partnerzy w biznesie coraz częściej zwracają uwagę nie tylko na kwestie finansowe, lecz również prowadzone przez przedsiębiorstwo działania w zakresie odpowiedzialności społeczne, a także stworzenie polityki środowiskowej. Potencjalni pracownicy również coraz częściej podczas poszukiwania nowego miejsca pracy weryfikują, czy dane przedsiębiorstwo wprowadziło politykę równości, a jej ład korporacyjny można wysoko ocenić. A zatem wprowadzenie kryteriów ESG rzutuje na pozytywny obraz danego przedsiębiorstwa na rynku pod każdym względem – zarówno w oczach partnerów, pracowników, jak i potencjalnych inwestorów. 

Przepisy, które pomogą Ci zdobyć przewagę
Wprowadzenie standardów ESG pozwoli zatem przedsiębiorcom na zdobycie przewagi wśród konkurencji. Wiedzą o tym największe polskie spółki, które już teraz wprowadziły wymogi ESG. Dla przykładu Grupa PZU, a zatem jedna z największych instytucji finansowych w Polsce, a także Europie Środkowo-Wschodniej, podczas tworzenia swojej strategii na lata 2021-2024 wzięła pod uwagę te standardy i wskazała, że do 2024 r. grupa będzie neutralna klimatycznie. Natomiast do roku 2030 r. chce dodatkowo zredukować powstały w wyniku jej działań ślad węgłowy, w szczególności poprzez pojazdu hybrydowe i elektryczne, które zasilą flotę samochodową grupy.[4] Według raportu PwC kwestie dotyczące ESG mają znaczenie w kontekście wyceny spółek na polskim rynku. Badania pokazały, że połowa inwestorów już teraz dostrzega standardy EGS, a prawie 30% badanych „jest skłonna obniżyć swoją wycenę lub wycofać się z inwestycji, jeżeli ryzyka ESG są zbyt wysokie”[5]. Standardy te można zatem postrzegać jako zagrożenie, jeżeli zostanie przez nas pominięte. Niemniej jednak ESG jest tak naprawdę szansą na zdobycie przewagi na rynku.https://www.pwc.pl/pl/pdf-nf/2021/ESG_Miecz_Damoklesa_raport_PwC_2021.pdf

Szansa na kredyt odpowiedzialny społecznie
Wdrożenie standardów ESG pozwoli nie tylko zyskać w oczach innych podmiotów na rynku, lecz także może przyczynić się do łatwiejszego dostępu do kredytowania. Chodzi dokładnie o tzw. kredyt odpowiedzialny społecznie (ang. ESG-linked loan). Grupa Energa jako pierwsza w Polsce już w 2019 r. pozyskała finansowanie w takiej formie. Warto zaznaczyć, że w tym roku Żabka również zawarła umowę kredytową oraz faktoringową, które opierają się na realizacji celów ESG. Zaciągnięty przez Żabkę kredyt ma pozwolić na budowę centrum logistycznego, które z założenia ma być zautomatyzowane i niskoemisyjne. Żabka w 2021 r. przyjęła Strategię Odpowiedzialności, w której zdefiniowała swoje standardy ESG. Wysokość marży kredytu i faktoringu zależna będzie od realizacji wskazanych w tej strategii celów ESG. Realizacja tych celów może zatem przyczynić się do uzyskania korzystniejszych warunków umów, w tym przypadku kredytowania inwestycji.[6] Możliwości w tym zakresie są zatem ogromne i zależą jedynie od uzgodnień między stronami.

Jak zbudować strategię ESG w naszej firmie?
Cele ESG zyskują coraz większą popularność i stają się już standardem w biznesie. Powyższe przykłady pokazują, że obok ESG nie można przejść obojętnie. Jak zatem zbudować taką strategię w naszej firmie? Należy planować rozwój firmy, biorąc pod uwagę trzy filary strategii ESG. W tworzenie celów ESG powinna być zaangażowana każda komórka przedsiębiorstwa, która spojrzy na swoją planowaną działalność przez pryzmat trzech filarów. Do tej pory nie stworzono wzoru takiej strategii. Na samym początku prac nad strategią ESG należy zastanowić się na jakich wartościach chcemy budować nasze przedsiębiorstwo i jakie stawiamy sobie cele na przyszłość. Warto również zapytać naszych partnerów biznesowych, jak postrzegają nasze przedsiębiorstwo, aby mieć świadomość obrazu firmy na rynku. Bez wątpienia stworzoną strategię należy regularnie aktualizować, biorąc pod uwagę kierunek rozwoju przedsiębiorstwa.  

Raportowanie ESG w praktyce

Należy podkreślić, że obecnie w Unii Europejskiej istnieje już obowiązek dotyczący raportowania ESG. Obowiązkiem tym objęte są wybrane przedsiębiorstwa, jak banki, ubezpieczyciele, fundusze inwestycyjne itp. Od 2023 kolejne podmioty (duże firmy oraz spółki notowane na giełdzie) będą zobowiązane do wprowadzenia raportowania. Od 2026 r. obowiązek raportowania dotyczyć będzie wszystkich spółek. Biorąc pod uwagę korzyści płynące z wprowadzenia tych standardów, warto już teraz kompleksowo zająć się tym zagadnieniem, nie czekając na tzw. ostatnią chwilę. Polski Fundusz Rozwoju chcąc zachęcić przedsiębiorców do zainteresowania się już teraz tematyką standardów ESG przygotował bezpłatne szkolenie online, które przybliża kwestie związane z raportowaniem w praktyce, a także prezentuje dobre praktyki podmiotów, które wprowadzenie raportowania mają już za sobą. Warto czerpać z doświadczeń innych, dlatego zachęcamy do skorzystania z kursu: https://pfrsa.pl/aktualnosci/raportowanie-esg-w-praktyce-pfr-uruchamia-nowy-kurs-online.html

Zbieranie danych celem raportowania efektywności
Eksperci zauważają, że mogą pojawić się trudności w zakresie zbierania danych celem raportowania efektywności. Deloitte w przeprowadzonej wewnętrznej analizie zauważyło, że 45% danych, które są zbierane i raportowane przez firmy zarządzające funduszami inwestującymi w nieruchomości, dotyczy wskaźników środowiskowych, natomiast 37% społecznych, a jedynie 18% wskaźników związanych z ładem korporacyjnym[7]. Dane środowiskowe, jak weryfikacja poziomu emisji CO₂, są kwestią dość łatwą do weryfikacji, gromadzenia i raportowania. Sytuacja wygląda inaczej w zakresie wskaźników związanych z odpowiedzialnością społeczną oraz ładem korporacyjnym. Są one bowiem zdecydowanie bardziej jakościowe i deklaratywne, a zatem nie są tak łatwe do weryfikacji. Wskazuje się, że w takim przypadku należy dążyć do wprowadzenia systemu, który pozwoliłby na ustandaryzowanie tzw. surowych danych, co pozwoli na utworzenie jednolitego modelu danych, na podstawie których stworzone zostaną raporty w zakresie efektywności.

Społeczna odpowiedzialność biznesu (CSR), a ESG  

Można przyjąć, że ESG jest swoistym następcą CSR czyli społecznej odpowiedzialności biznesu. CSR jest to zgodnie z definicją zawartą w Normie PN-ISO 26 000 – „odpowiedzialność organizacji za wpływ jej decyzji i działań na społeczeństwo i środowisko zapewniania przez przejrzyste i etyczne postępowanie które:

• przyczynia się do zrównoważonego rozwoju, w tym dobrobytu i zdrowia społeczeństwa;
• uwzględnia oczekiwania interesariuszy;
• jest zgodne z obowiązującym prawem i spójne z międzynarodowymi normami postępowania;
• jest zintegrowane z działaniami organizacji i praktykowane w jej relacjach.”

Chociaż CSR uznawane było za dobrą strategię marketingową, powstawały nawet osobne działy przedsiębiorstw, które zajmowały się wdrażaniem zasad dot. CSR. Z czasem te zasady okazałe się niewystarczające. Obecnie przedsiębiorstwa, które dopiero wprowadzają tego typu standardy do swoich firm, skupiają się jedynie na ESG.  I chociaż normy ich dotyczące mogłyby się jawić jako niepotrzebny wymóg formalny, to przy ich dobrym wykorzystaniu mogą pomóc uzyskać przewagę konkurencyjną wśród klientów oraz partnerów na rynku, co jest nieocenioną wartością.

---

[1] https://akademiaesg.pl/esg-w-relacjach-inwestorskich-wprowadzenie-do-tematu/

[2] https://www.teraz-srodowisko.pl/media/pdf/aktualnosci/10554-Wytyczne-do-raportowanie-ESG.pdf

[3] https://www.pb.pl/konferencje/finanse/esg-compliance-czym-jest-i-jak-wplywa-na-zarzadzanie-biznesem-1129208

[4] https://www.pb.pl/konferencje/finanse/esg-compliance-czym-jest-i-jak-wplywa-na-zarzadzanie-biznesem-1129208

[5] https://www.pwc.pl/pl/pdf-nf/2021/ESG_Miecz_Damoklesa_raport_PwC_2021.pdf

[6] https://teoriabiznesu.pl/aktualnosci/zabka-i-grupa-santander-zawiera-umowe-finansowa/

[7] https://www2.deloitte.com/pl/pl/pages/real-estate0/articles/ESG-Real-Estate-Insights-2021/zarzadzanie-danymi-ESG-w-branzy-nieruchomosci.html