Zawodnicy z Ameryki Południowej w Unii Europejskiej
Europa jest aktualnie miejscem, gdzie w klubowej piłce nożnej obraca się ogromnymi kwotami, a poziom sportowy jest najwyższy na świecie, o czym świadczą wyniki Klubowych Mistrzostw Świata z ostatnich lat. Jednak to Ameryka Południowa, ze szczególnym uwzględnieniem Argentyny i Brazylii, słynie ze szkolenia bajecznych technicznie piłkarzy. Sportowcy z tych regionów często zostają ulubieńcami kibiców na całym świecie ze względu na widowiskowy styl gry. W dodatku w pojedynkę potrafią rozstrzygnąć losy najważniejszych meczów. Któż nie słyszał o takich zawodnikach jak Ronaldo, Ronaldinho, Pele, Romario, Messi, Maradona, czy Zanetti. Ale z jakimi kwestiami prawnymi mierzą się zawodnicy spoza Unii Europejskiej ściągnięci do europejskich klubów?
Piłkarze spoza Unii Europejskiej
Połączenie wszystkich tych okoliczności w jedno sprawia, że europejskie kluby bardzo chętnie ściągają do siebie piłkarzy z krajów latynoamerykańskich. Z kolei zawodnicy ci równie chętnie próbują swoich sił na innym kontynencie. Dzieje się to na wszystkich szczeblach rozgrywek i w przeróżnych krajach europejskich. Ten obustronnie korzystny mechanizm ma jednak jeden słaby punkt, zniechęcający przede wszystkim te mniej znane marki – Brazylia, Argentyna, Kolumbia i inne kraje amerykańskie nie są członkami Unii Europejskiej. Obywatele tych państw mają więc utrudniony dostęp do Europy. Co więcej, w wielu ligach ustanowiono specjalne limity ilości zawodników bez obywatelstwa europejskiego. O czym więc muszą pamiętać zawodnicy? Jak dostać się do Europy i jak grać tutaj w piłkę?
Zawodnicy spoza Unii Europejskiej – pozwolenie na pobyt
Po pierwsze i najważniejsze, zawodnicy muszą postarać się o zalegalizowanie swojego pobytu w Europie. Różne państwa mają różne systemy tych pozwoleń, więc pierwszym zalecanym krokiem jest skierowanie się do najbliższego konsulatu albo ambasady państwa, do którego zawodnik chce przyjechać. Najczęściej tam też można złożyć dokumenty z wnioskiem o wydanie wizy. Chociaż procedury są różne w każdym państwie to zwykle do uzyskania wizy potrzebne są:
- paszport;
- wskazanie celu podróży;
- ubezpieczenie.
Bez dokumentu legalizującego pobyt, zawodnikowi nie wolno nawet wjechać do Europy.
Brazylijczycy i Kolumbijczycy mogą wjechać nawet bez wizy
Brazylia zawarła jednak umowę z Unią Europejską, dzięki której obywatele Brazylii mogą przyjeżdżać do UE nawet bez pozwolenia. Pobyt taki jest jednak ograniczony do maksymalnie 3 miesięcy w ciągu ostatnich 6 miesięcy. Piłkarz musi więc podjąć procedury legalizujące jego pobyt w kraju, ale jest to ułatwione ze względu na wcześniejszą już możliwość przyjazdu i np. rozpoczęcia treningów. Podobne zasady dotyczą też niektórych innych krajów Ameryki Południowej, np. Kolumbii, chociaż w tym przypadku krótszy jest dozwolony okres pobytu (90 ze 180 dni). Zdarza się też, że państwa Ameryki Południowej mają osobne umowy z wybranymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej, np. Argentyna ma taką umowę z Polską. Sytuacje nawet dla krajów sąsiadujących ze sobą mogą być skrajnie różne, dlatego za każdym razem konieczna jest indywidualna analiza poszczególnych przypadków.
Zawodnicy spoza Unii Europejskiej – pozwolenie na pracę
Oprócz pozwolenia na sam pobyt wymagana jest też legalizacja pracy zawodnika. W większości krajów są to kwestie oddzielne, ale możliwe jest uzyskanie jednego dokumentu legalizującego jednocześnie i pobyt i pracę. Standardowo procedury takie mogą trwać od tygodnia do nawet kilku miesięcy, bezcenne będzie więc w tym aspekcie wsparcie klubów. Są one często w stanie przyspieszyć załatwianie formalności.
Standardowo dla tego rodzaju pozwolenia konieczne będą:
- paszport;
- umowa z klubem;
- dokumenty i oświadczenia podpisywane przez klub.
W zakresie pozwoleń na pracę indywidualne ułatwienia dla poszczególnych krajów są rzadziej spotykane. Natomiast wymogi dla samych piłkarzy mogą być bardzo różne. Przykładowo w Anglii, żeby otrzymać pozwolenie na pracę zawodnik musi grać w odpowiednio renomowanej – w ocenie Anglików – lidze. Jeżeli piłkarz grał dotąd w lidze zbyt słabej to jego transfer na wyspy może przebiegać w ten sposób, że natychmiastowo zostanie wypożyczony do innej ligi europejskiej przynajmniej na jeden sezon.
Ograniczenia w ligach
Oprócz kwestii pozwoleń państwowych trzeba też pamiętać o limitach cudzoziemców w poszczególnych ligach. W Polsce na boisku nie może przebywać więcej niż 2 obywateli krajów spoza Unii Europejskiej. Przykładowo w Hiszpanii i Rumunii jest to limit 3 obcokrajowców, we Francji 4, w Czechach 5, a w Niemczech, Włoszech i Portugalii nawet 11. Znowu rozwiązania są różne w poszczególnych krajach – limit może dotyczyć rejestracji zawodników w lidze albo piłkarzy przebywających jednocześnie na boisku. Obywatele większości krajów Ameryki Południowej wliczają się do tego limitu, ale w niektórych ligach zdarzają się wyjątki. Przykładowo, we Francji do limitu nie są wliczani obywatele Gujany. Podane wyżej dane dotyczą tylko najwyższych klas rozgrywkowych, niższe ligi mogą mieć bardziej restrykcyjne zasady.
Jak powinien postępować piłkarz
W pierwszej kolejności trzeba nawiązać relację z klubem, który zapewni piłkarzowi kontrakt i stabilne wynagrodzenie. Zawodnicy z niższych lig mogą próbować znaleźć zatrudnienie w innym sektorze, jako dodatkowe. Ważne jednak jest, żeby przed urzędami mieć już umowy zapewniające wynagrodzenie możliwe do samodzielnego utrzymania się w kraju. Dalsze kroki zależne są od poziomu rozgrywek, na którym dany piłkarz będzie grać. Na niższych poziomach wsparcie w sprawach formalnych ze strony klubu będzie bardzo ograniczone, inicjatywę winien wykazywać więc zawodnik. Pierwsze kroki w takiej sytuacji warto skierować do konsulatu albo ambasady. Kluby profesjonalne natomiast znacznie częściej wyręczają zawodnika w formalnościach i jedyne, co ten powinien zrobić to współpracować i dostarczać wymagane dokumenty.
Młodzi zawodnicy
Trzeba też pamiętać, że ruch zawodników młodych, którzy nie skończyli jeszcze 18 lat podlega szczególnym obostrzeniom. Właściwie międzynarodowe transfery w tych sytuacjach są dozwolone tylko w konkretnie wskazanych przez FIFA przypadkach. Razem z zawodnikiem swoje miejsce zamieszkania muszą wtedy przenieść również jego rodzice, dopuszczalne są też przypadki pozyskania zawodnika, jeżeli ten ma status uchodźcy. Są to jednak wyjątkowe sytuacje, a zasadą jest, że piłkarze młodzieżowi nie powinni wyjeżdżać za granicę.
Zawodnicy spoza Unii Europejskiej – podsumowanie
Obcokrajowcy w nowych ligach muszą też pamiętać, że zwykle sądem właściwym do rozpatrywania ich spraw będą organy FIFA, a tylko pod pewnymi warunkami sądy krajowego związku. O zagranicznych zawodnikach przed Piłkarskim Sądem Polubownym PZPN pisaliśmy tutaj. Największym problemem dla zawodników z Ameryki Południowej jest załatwienie terminowo formalności związanych z wjazdem do Europy. Później powstaje też zagadnienie pozwolenia na pracę. Kolejną przeszkodą są limity obcokrajowców. Do Europy trafiają więc przez to głównie zawodnicy starannie wyselekcjonowani. Jednak usługami piłkarzy z krajów Ameryki Południowej zainteresowane są drużyny także z niższych lig, więc na pewno każdemu wartościowemu piłkarzowi uda się znaleźć odpowiedni klub w Europie.