Zmiana statutu PZPN

Co oznacza zmiana statutu PZPN dla klubów?

17 kwietnia 2020 roku KRS zarejestrował zmiany w statucie PZPN, co doprowadziło do wejścia
w życie istotnych zmian w zakresie funkcjonowania organów i sądów PZPN. Jednym ze skutków miało być rozwiązanie Izby ds. Rozwiązywania Sporów Sportowych (IRSS) oraz przekazanie jej kompetencji Piłkarskiemu Sądowi Polubownemu (PSP). Zmodyfikowano również sposób wyboru oraz liczbę arbitrów wchodzących w skład PSP. Dlaczego te zmiany były konieczne i było to tak ważne? Jakie skutki będzie to niosło ze sobą dla polskich klubów i zawodników? Kiedy faktycznie zaczną obowiązywać?

Istota zmian

Izba ds. Rozwiązywania Sporów Sportowych to organ, który rozstrzygał o ważności, rozwiązaniu, czy w ogóle istnieniu kontraktów piłkarskich. Organ ten m.in. potwierdzał możliwość lub wyrażał zgodę na rozwiązanie umowy łączącej zawodnika z klubem, np. w przypadku: braku płatności, niewypełnienia przez zawodnika obowiązków, długotrwałej kontuzji uniemożliwiającej grę, czy w sytuacji nieuprawnionego przesunięcia zawodnika do zespołu rezerw (tzw. skierowanie do „klubu Kokosa”). Natomiast w momencie kiedy zawodnik lub klub chciał dochodzić od drugiej strony odszkodowania albo zapłaty pozostałego wynagrodzenia, trzeba było złożyć odrębny pozew do PSP. Taki podział kompetencji miał istotne wady. W szczególności wydłużało to całe postępowanie, nie można było także prowadzić przed PSP sporów majątkowych z zawodnikami zagranicznymi.

Zmiana w statucie PZPN spowodowała, że PSP stał się jedynym organem do rozpoznawania i rozwiązywania wszelkich sporów dotyczących kontraktów, dochodzenia odszkodowania albo zapłaty należnego wynagrodzenia. Jednak, co wydaje się najważniejsze, nowy statut niesie za sobą zmodyfikowany sposób wyboru arbitrów do PSP. Organ ten, ma teraz składać się z 32 arbitrów (do tej pory było ich między 25 a 27). Po 9 arbitrów zaproponować będzie mogło: środowisko piłkarzy ligowych, środowisko klubów ligowych oraz Przewodniczący Sądu.

Dlaczego wspomniane zmiany są tak ważne?

FIFA w swoich przepisach (FIFA Regulations on the Status and Transfer of Players) wskazuje, że spory
z obcokrajowcami kierowane są bezpośrednio do sądu właściwego dla FIFA, chyba że krajowy sąd jest w stanie zapewnić minimalne wymagania dla uczciwości i rzetelności takich procesów. Jednym
z kluczowych wymogów, które należy spełnić, jest zapewnienie w składzie sędziowskim takiej samej liczby arbitrów wskazanych osobno przez przedstawicieli klubów oraz zawodników. Wcześniej w IRSS, część jej członków nominowana była przez Zarząd PZPN na 4-letnią kadencję po rekomendacji związku piłkarzy i klubów. Natomiast arbitrzy PSP byli wybierani niezależną decyzją Zarządu PZPN.
Dlatego FIFA stała na stanowisku, że PSP nie zapewnia minimalnych wymagań arbitrażowego sądu piłkarskiego. Nie można było więc do niego kierować sporów pomiędzy polskimi klubami a zagranicznymi zawodnikami występującym w Polsce. Spory majątkowe powinny być w pierwszej kolejności rozstrzygane przez właściwy sąd FIFA. Wspomniana sytuacja ukazała niestety trzy istotne wady z punktu widzenia polskich klubów. Były nimi dłuższe postępowanie, wysokie koszty międzynarodowego postępowania oraz fakt, że spór rozstrzygał sąd, który nie jest rozeznany w krajowych realiach społeczno-gospodarczych.

Skutki nowelizacji

Wprowadzone zmiany mają istotne znaczenie dla zapewnienia jedności przepisów krajowych
z regulacjami FIFA. Środowiska zawodnicze oraz klubowe poprzez możliwość wyboru własnych arbitrów do składu PSP mają zapewnione pełnię praw, a ich interesy będą należycie reprezentowane. Nowe regulacje dają także możliwość pełnego rozpatrywania sporów pomiędzy polskimi klubami a zagranicznymi zawodnikami bez konieczności zwracania się do organów FIFA.

Jak PZPN rozwiąże panujący problem?

Nowy Statut PZPN nie mógł przewidzieć jednak obecnej sytuacji na świecie i w kraju oraz wynikającej z niej skutków. Zmiana została wprowadzona w październiku ubiegłego roku podczas Walnego Zgromadzenia Sprawozdawczego Delegatów, a wejść w życie miała w momencie rejestracji poczynionych zmian w KRS. W tamtym czasie, nikt nie spodziewał się pandemii oraz nadchodzącego
z nią problemu. Ustalono, że w obliczu upływającej niebawem kadencji organów PZPN w czerwcu 2020 r. (w tym obecnych arbitrów PSP), nowi arbitrzy, zostaną powołani po następnych wyborach. Uchwalona przez Sejm Tarcza Antykryzysowa, wydłuża kadencję wszystkich obecnych organów PZPN i arbitrów PSP nawet do 30 września 2021 roku[1]. W związku z tym, pomimo reform związanych z likwidacją IRSS oraz sposobem powoływania nowych arbitrów do PSP, dotychczasowi członkowie składu sędziowskiego mogą pozostać na swoich stanowiskach jeszcze przez ponad rok. W rezultacie, dopóki reforma faktycznie nie wejdzie w życie, a skład sędziowski nie zostanie zmieniony lub uzupełniony według nowych przepisów, to spory klubów z zawodnikami zagranicznymi powinny być kierowane do sądów FIFA a nie PSP. Wszystkie kluby, które nie osiągną porozumienia z cudzoziemcami w sprawie obniżenia wynagrodzeń w związku z zawieszeniem rozgrywek, będą musiały się liczyć z koniecznością  kierowania sporów bezpośrednio do sądów FIFA. Biorąc pod uwagę, że podobne problemy może mieć wielu zawodników na całym świecie, wspomniane sądy FIFA mogą być przeciążone, a czas oczekiwania znacznie się wydłuży. Czas, którego kluby nie mają, choćby z uwagi na konieczność niezwłocznego uregulowania kwestii „wydłużenia” kontraktów o lipiec 2020 roku, bo zgodnie z przewidywaniami sezon ma zostać przedłużony o miesiąc.  

Podsumowanie

Wymienione wyżej zmiany wprowadzone przez PZPN można ocenić bardzo korzystnie zwłaszcza
z perspektywy zawodników oraz klubów. Mają oni zagwarantowane większe prawa w zakresie wyboru arbitrów oraz zapewnienie, że ich interesy będą reprezentowane przez osoby rekomendowane przez środowisko piłkarzy. Jednakże, aby zapewnić klubom możliwość sprawnego rozwiązywania sporów w czasie pandemii, PZPN powinien rozważyć możliwość szybkiego poszerzenia lub uzupełnienia składu arbitrów o przedstawicieli wskazanych przez zawodników i klubów, aby zapewnić pełną zgodność funkcjonowania tego organu ze standardami FIFA.

[1] Przepisy dotyczące związków sportowych w tzw. tarczy antykryzysowej uległy zmianie pomiędzy 17 a 18 kwietnia 2020 roku i są niejednoznaczne, dlatego nie można powiedzieć jednoznacznie, czy i na jak długo została wydłużona kadencja arbitrów PSP PZPN. Należy przyjąć, że nowi arbitrzy zostaną wskazani przez nowy Zarząd PZPN w 2021 roku.