Arbitraż internetowy – czym jest i kiedy warto z niego korzystać?
Arbitraż internetowy – Praktyczne wskazówki
Czym jest Arbitraż internetowy?
Czy wiesz, że średni czas trwania postępowania sądowego między przedsiębiorcami wynosi 17,7 miesiąca (Źródło: NIK)?
W jednym z ostatnich wpisów omawialiśmy zalety elektronicznego postępowania upominawczego (EPU), które stanowi szybszą alternatywę dla tradycyjnego postępowania sądowego. Dzisiaj przedstawimy inną możliwość, która w praktyce pozwala na jeszcze szybsze zakończenie sporu.
Czym jest arbitraż internetowy?
Arbitraż inaczej sąd polubowny jest alternatywną metodą rozwiązywania sporów przez niezależnych „sędziów”, czyli arbitrów. Są nimi zazwyczaj specjalnie do tego powołani prawnicy. Pozwala on przedsiębiorcom rozstrzygnąć spór, unikając poddawania go pod ocenę sądu powszechnego. Co ważne, wyrok wydany przez arbitrów ma taką samą wagę jak wyrok sądu powszechnego. Oznacza to, że po nadaniu mu klauzuli wykonalności można prowadzić na jego podstawie egzekucję komorniczą.
W Polsce już od wielu lat działa kilka stałych sądów arbitrażowych, z których mogą skorzystać przedsiębiorcy. Rozwój technologii sprawił, że sądownictwo polubowne zaczęło przenosić się również do Internetu, dając możliwość rozstrzygania sporów w 100% online.
Zapis na sąd polubowny – jak skorzystać z arbitrażu internetowego?
By sąd polubowny mógł zająć się daną sprawę, strony muszą to wcześniej uzgodnić w łączącej je umowie. Klauzulę z takim postanowieniem nazywa się „zapisem na sąd polubowny”. Wskazuje się w niej sąd, który będzie właściwy dla rozstrzygania sporów powstałych na tle realizacji umowy. O ile nie reguluje tego regulamin danego sądu polubownego, klauzulę arbitrażową można uzupełnić również o kwestię miejsca czy języka, w jakim ma toczyć się postępowanie arbitrażowe. Jeśli co innego nie wynika z treści klauzuli jej zawarcie oznacza, że żadna ze stron nie będzie mogła dochodzić swoich roszczeń przed sądem powszechnym.
Co jednak w sytuacji, gdy strony zawierając kontrakt, nie uwzględniły w nim klauzuli arbitrażowej?
Oczywiście najłatwiej jest, gdy umowa główna zawiera już taką klauzulę. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by klauzulę arbitrażową dodać później, gdy pojawi się spór, np. za pomocą aneksu do umowy. Strony mogą również zawrzeć osobną umowę, w której postanowią, że dany sąd arbitrażowy będzie rozstrzygał wszelkie spory powstałe w związku z wykonaniem umowy X, zgodnie z postanowieniami jego regulaminu.
Praktyczne wskazówki – Arbitraż internetowy
W relacjach B2B klauzula arbitrażowa może zostać umieszczona na stałe w stosowanych przez przedsiębiorcę regulaminie lub ogólnych warunkach handlowych. Wówczas każdy kontrahent, który składając zamówienie akceptuje postanowienia takiego regulaminu, staje się automatycznie związany zapisem na sąd polubowny.
Jak w praktyce wygląda postępowanie arbitrażowe?
Postępowanie arbitrażowe wszczyna złożenie pozwu. Pozew taki jest podobny do pozwu, który znamy z klasycznego postępowania przed sądem powszechnym. Samo postępowanie cechuje się jednak dużo mniejszym formalizmem. W przypadku arbitrażu internetowego sprawa jest rozpoznawana w całości online, często bez konieczności przeprowadzania rozprawy, wyłącznie w oparciu o przedstawione przez strony skany dokumentów, ale również multimedia. Gwarantuje to sprawność i szybkość postępowania.
W zależności od wybranego sądu, sprawa może być rozpatrywana przez różną liczbę arbitrów. Niektóre sądy wybierają jedynego arbitra w drodze losowania. W innych sądach powód składając pozew wskazuje jednocześnie jednego arbitra, drugiego wybiera pozwany, zaś trzeci wybierany jest przez dwóch wybranych już przez strony arbitrów.
Po otrzymaniu pozwu, druga strona ma prawo złożyć odpowiedź. Sąd arbitrażowy bada sprawę i analizuje dowody. Bywa również, że zwraca się do stron o udzielenie dodatkowych wyjaśnień.
Wyrok w arbitrażu internetowym
W większości sądów polubownych – w tym w arbitrażu internetowym – sprawy są rozstrzygane w tylko jednej instancji. Postępowanie trwa dzięki temu znacznie krócej niż w sądzie powszechnym. Jeżeli spór rozstrzygany jest przez więcej niż jednego arbitra, wyrok zapada większością głosów. W razie braku większości, rozstrzygający jest głos arbitra przewodniczącego.
W sądach polubownych, w tym arbitrażu internetowym, rozstrzyganie spraw odbywa się w jednej instancji, przyspieszając postępowanie. Co szczególnie istotne, wyrok sądu arbitrażowego po nadaniu mu klauzuli wykonalności można oddać do komornika
Ile to kosztuje?
Opłaty inicjujące postępowanie arbitrażowe (w tym arbitraż internetowy) są zazwyczaj nieco wyższe, niż opłaty, z którymi wiąże się wszczęcie postępowania w przed sądem powszechnym. Zwłaszcza jeśli porównamy je z EPU. Jednak w tym przypadku zaoszczędzony czas rekompensuje wyższą opłatę. Korzystny jest niewątpliwie fakt, że opłaty te można ustalić jeszcze przed wszczęciem postępowania. W związku z tym, strony unikają nagłych i przewidzianych wcześniej wydatków. Większość sądów arbitrażowych na swoich stronach internetowych udostępnia taryfy opłat i kalkulatory ułatwiające oszacowanie kosztów postępowania.
Zalety arbitrażu internetowego
- Czas
Niewątpliwą zaletą arbitrażu online jest możliwość szybkiego rozwiązania sporu między kontrahentami. W praktyce Postępowanie arbitrażowe jest co do zasady kilkukrotnie szybsze niż klasyczne postępowanie toczące się przed sądem powszechnym. W arbitrażu internetowym wyrok można uzyskać niekiedy nawet w 2 – 3 tygodnie. W odróżnieniu do EPU możemy być poza tym niemal pewni, że wyrok nie zostanie zakwestionowany i nie będziemy musieli zaczynać całej procedury od nowa. - Niższe koszty
Wszczynając spór z kontrahentem zagranicznym przed sądem powszechnym, należy liczyć się z wieloma dodatkowymi kosztami, takimi jak koszty dojazdu strony, jej pełnomocników i ewentualnych świadków do sądu za granicą, koszty tłumaczy czy tłumaczeń przysięgłych dokumentów. Postępowanie arbitrażowe online jest wolne od powyższych obciążeń. - Wyrok opatrzony klauzulą wykonalności
Wyrok arbitrażowy, po nadaniu klauzuli wykonalności, może być podstawą egzekucji, mając moc wyroku sądu powszechnego. Sąd arbitrażowy może uchylić wyrok jedynie z przyczyn formalnych. - Neutralność i fachowość arbitrów
Arbitrzy są bezstronnymi i niezależnymi osobami. Zostali wybrani przez strony do rozstrzygnięcia sporu. Pozwala to stronom mieć większy wpływ na wybór osoby, która rozstrzygnie ich spór.
Podsumowanie
Podsumowując, arbitraż jest wartą rozpatrzenia alternatywą dla sądownictwa powszechnego. Przedsiębiorcy docenią z pewnością szybkość postępowania arbitrażowego, niższe koszty, elastyczność postępowania oraz znaczne odformalizowanie całej procedury. Ponadto polskie wyroki arbitrażowe, zgodnie z przepisami prawa międzynarodowego, podlegają uznaniu w wielu krajach na świecie, co znacznie ułatwia i przyspiesza windykację za granicami kraju.