Praca zdalna a obowiązki z zakresu BHP

Praca zdalna a obowiązki z zakresu BHP

Pracodawca w ramach ogólnego obowiązku zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy zobowiązany jest do podejmowania określonych działań mających na celu ochronę zdrowia i życia pracowników przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Zobowiązanie to jest sformułowane bardzo szeroko i w praktyce powoduje, że większością obowiązków z zakresu BHP obarczony jest pracodawca.

Ze względu jednak na specyfikę pracy zdalnej niektóre z obowiązków są niemożliwe do spełnienia. W związku z tym ustawodawca zdecydował się zwolnić pracodawcę z części z nich.

Obowiązki pracodawcy względem pracownika zdalnego

Świadczenie przez pracownika pracy na odległość nie zwalnia pracodawcy z jego podstawowych obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. W przypadku pracy zdalnej są one jednak ograniczone.

Pracodawca w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy  będzie zwolniony z obowiązków w zakresie:

  1. współpracy pracodawców w razie, gdy jednocześnie w tym samym miejscu wykonują pracę pracownicy zatrudnieni przez różnych pracodawców (art. 208 § 1 k.p.),
  2. zapewniania środków niezbędnych do udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach i wyznaczania pracowników do wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji (art. 2091 k.p.),
  3. organizowania stanowiska pracy, dbania o stan pomieszczeń, wyposażenia, środków ochrony zbiorowej i ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem (art. 212 pkt 1 i 4 k.p.),
  4. dotyczącym obiektów budowlanych i pomieszczeń pracy (art. 213 i art. 214 k.p.),
  5. zapewniania pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych, nieodpłatnie, odpowiednich posiłków i napojów ze względów profilaktycznych (art. 232 k.p.),
  6. zapewniania odpowiednich urządzeń sanitarnych i dostarczania środków higieny osobistej (art. 233 k.p).

Pracodawcy muszą pamiętać, że również w przypadku pracowników wykonujących pracę w formie zdalnej (zarówno całkowicie, jak i częściowo), przeszkolenie w formie szkolenia okresowego BHP jest obowiązkowe. Pracodawcy nie wolno bowiem dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nie posiada on wymaganych kwalifikacji, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Do pracy zdalnej nie ma zastosowania regulacja, zgodnie z którą szkolenie okresowe pracownika, w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy, nie jest wymagane w przypadku pracownika na stanowisku administracyjno-biurowym. Odmiennie zatem, niż w przypadku pracy stacjonarnej – szkolenie okresowe pracownika zdalnego na stanowisku administracyjno – biurowym jest obligatoryjne.

Zgodnie z nowymi przepisami, szkolenie wstępne w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy osoby przyjmowanej do pracy zdalnej na stanowisko administracyjno-biurowe może być przeprowadzone w całości za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej. Pracownik potwierdza wówczas w postaci papierowej lub elektronicznej ukończenie takiego szkolenia.

Ocena ryzyka zawodowego w przypadku pracy zdalnej

Pracodawca ma obowiązek sporządzenia oceny ryzyka zawodowego. W dużym uproszczeniu polega ona na dokładnym zweryfikowaniu, co w miejscu świadczenia pracy może zaszkodzić lub wyrządzić krzywdę pracownikom. Dzięki niej można zweryfikować, czy zostały zastosowane wystarczające środki ograniczające zagrożenia, a jeśli nie – zlecić ich zastosowanie. Celem tych działań jest zmniejszenie prawdopodobieństwa występowania wypadków i chorób zawodowych wśród pracowników.

Przy ocenie ryzyka zawodowego pracownika wykonującego pracę zdalną biurową uwzględnia się w szczególności wpływ tej pracy na wzrok, układ mięśniowo-szkieletowy oraz uwarunkowania psychospołeczne tej pracy. Na podstawie wyników tej oceny pracodawca opracowuje informację zawierającą:

  1. zasady i sposoby właściwej organizacji stanowiska pracy zdalnej, z uwzględnieniem wymagań ergonomii;
  2. zasady bezpiecznego i higienicznego wykonywania pracy zdalnej;
  3. czynności do wykonania po zakończeniu wykonywania pracy zdalnej;
  4. zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego.

Informacja ta ma na celu ułatwienie zorganizowania przez pracownika miejsca pracy oraz przygotowanie na wypadek sytuacji zagrażających życiu lub zdrowiu. Warto zaznaczyć, że pracodawca może sporządzić uniwersalną ocenę ryzyka zawodowego dla poszczególnych grup stanowisk pracy zdalnej.

Przed dopuszczeniem do wykonywania pracy zdalnej pracownik potwierdza (w oświadczeniu składanym papierowo lub elektronicznie), że zapoznał się z przygotowaną przez pracodawcę oceną ryzyka zawodowego oraz informacją zawierającą zasady bezpiecznego i higienicznego wykonywania pracy zdalnej oraz zobowiązuje się do ich przestrzegania.

Stanowisko pracy zdalnej

Pracownik organizuje stanowisko pracy zdalnej, uwzględniając wymagania ergonomii. Ergonomia pracy polega na zapewnieniu bezpieczeństwa stanowiska pracy oraz organizacji niezbędnych elementów, celem uniknięcia dolegliwości oraz wykluczenia istniejących zagrożeń.

Dopuszczenie pracownika do wykonywania pracy zdalnej jest uzależnione od złożenia przez pracownika oświadczenia w postaci papierowej lub elektronicznej, zawierającego potwierdzenie, że na stanowisku pracy zdalnej w miejscu wskazanym przez pracownika i uzgodnionym z pracodawcą są zapewnione bezpieczne i higieniczne warunki tej pracy. Należy podkreślić, że pracownik, który oświadczyłby nieprawdę, może ponieść odpowiedzialność na podstawie przepisów Kodeksu pracy, włącznie ze zwolnieniem dyscyplinarnym.

Prace, które nie mogą być wykonywane zdalnie

Należy pamiętać, że zgodnie z nowymi przepisami praca zdalna nie obejmuje pewnych rodzajów prac:

  1. szczególnie niebezpiecznych (wykaz takich prac obowiązujących w danym zakładzie musi sporządzić każdy pracodawca);
  2. w wyniku w wyniku których następuje przekroczenie dopuszczalnych norm czynników fizycznych określonych dla pomieszczeń mieszkalnych;
  3. z czynnikami chemicznymi stwarzającymi zagrożenie, o których mowa w przepisach w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych;
  4. związanych ze stosowaniem lub wydzielaniem się szkodliwych czynników biologicznych, substancji radioaktywnych oraz innych substancji lub mieszanin wydzielających uciążliwe zapachy, a także prac pylących;
  5. powodujących intensywne brudzenie.

Wypadek przy pracy zdalnej

Pracodawcy powinni mieć na uwadze, że wykonywanie pracy zdalnej w oparciu o nowe przepisy spowoduje, że pewne nieszczęśliwe zdarzenia zachodzące mające miejsce w domu będą mogły zostać zakwalifikowane jako wypadek przy pracy. Na najważniejsze pytania dotyczące wypadku przy pracy zdalnej odpowiedzieliśmy w jednym z poprzednich wpisów – link.

Podsumowanie

Warto pamiętać, że mimo iż praca świadczona jest poza miejscem zatrudnienia, to zasady BHP wciąż obowiązują. Niedopełnienie przedstawionych obowiązków z zakresu BHP w razie ewentualnej kontroli inspekcji pracy może skutkować wszczęciem postepowania w sprawach o wykroczenia przez inspektora pracy. Art. 283 § 1 k.p. stanowi bowiem że, kto będąc odpowiedzialnym za stan bezpieczeństwa i higieny pracy albo kierując pracownikami lub innymi osobami fizycznymi, nie przestrzega przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł. Ponadto zgodnie z art. 220 § 1 Kodeksu karnego, kto, będąc odpowiedzialny za bezpieczeństwo i higienę pracy, nie dopełnia wynikającego stąd obowiązku i przez to naraża pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

***

Jesteś pracodawcą i potrzebujesz wsparcia we wdrożeniu pracy zdalnej w Twojej firmie? Zapraszamy do kontaktu!