Postępowanie nakazowe, czyli sposób na szybkie odzyskanie pieniędzy
Postępowanie nakazowe
Postępowanie nakazowe jest jednym z najprostszych i najszybszych postępowań cywilnych, które pozwala na dochodzenie roszczeń pieniężnych lub innych zamiennych, czyli takich, które można wyrazić w pieniądzu. Jest to procedura umożliwiająca wydanie przez sąd nakazu zapłaty na podstawie dokumentów dołączonych do pozwu, bez potrzeby przeprowadzania pełnego postępowania z udziałem obu stron.
Czym jest nakaz zapłaty?
Jest to orzeczenie sądowe, w którym sąd nakazuje pozwanemu, aby w terminie oznaczonym w nakazie zaspokoił roszczenie w całości wraz z kosztami albo wniósł środek zaskarżenia.
Kiedy można wszcząć postępowanie nakazowe?
Wytoczenie powództwa w trybie nakazowym jest uzasadnione, gdy wierzyciel posiada dostateczne dowody uzasadniające jego roszczenie. Są to dokumenty urzędowe, zaakceptowany przez dłużnika rachunek (np. rachunek czy faktura przyjęte przez dłużnika) lub wezwanie dłużnika do zapłaty i pisemne oświadczenie dłużnika o uznaniu długu (np. podpisany harmonogram spłat zadłużenia). Podstawą do wydania nakazu może być również weksel lub czek, których prawdziwość i treść nie nasuwają wątpliwości. Ponadto sąd wydaje nakaz zapłaty na podstawie dołączonej do pozwu umowy, dowodu spełnienia wzajemnego świadczenia niepieniężnego, dowodu doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku (jeżeli powód dochodzi należności zapłaty świadczenia pieniężnego).
Wymienione wyżej dowody stanowią katalog zamknięty, co oznacza że tylko one mogą stanowić podstawy do wydania nakazu w postępowaniu nakazowym.
Poszczególnym dokumentom, które mogą być podstawą wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, przyjrzymy się bliżej w kolejnych wpisach.
Postępowanie nakazowe tylko na wniosek
Nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym wydawany jest wyłącznie na wyraźny wniosek powoda zamieszczony w pozwie. W przypadku braku takiego wnioski sąd rozpozna sprawę w trybie zwykłym lub upominawczym.
Sąd wydał nakaz zapłaty – co dalej?
Po tym jak nakaz zostanie doręczony pozwanemu powinien on zaspokoić wskazane w nim roszczenie wraz z kosztami albo wnieść środek zaskarżenia. W razie braku zaskarżenia, nakaz staje się prawomocny, co oznacza, że powód można wystąpić o nadanie mu klauzuli wykonalności, a po jej uzyskaniu skierować sprawę do komornika.
Pozwany może zaskarżyć nakaz zapłaty wnosząc od niego zarzuty. Ma na to dwa tygodnie od dnia doręczenia nakazu zapłaty wraz z pozwem i załącznikami, a także pouczeniem o przysługujących mu środkach zaskarżenia. Co szczególnie ważne dla wierzyciela, wnosząc zarzuty pozwany ma obowiązek uiścić od nich opłatę w wysokości wynoszącej trzy czwarte części opłaty od pozwu w danej sprawie. W zarzutach pozwany ma obowiązek podać wszystkie twierdzenia, zarzuty oraz dowody na ich poparcie. Jeśli pozwany spełni wszystkie wymogi formalne w zakresie wniesienia zarzutów, wówczas sąd wyznacza rozprawę i sprawie zostaje nadany dalszy bieg, już w zwykłym postępowaniu sądowym, w którym orzeka o tym, czy nakaz pozostanie w mocy, czy zostanie uchylony.
Zalety postępowania nakazowego
Postępowanie nakazowe posiada wiele zalet, które czynią je atrakcyjną opcją dla wierzycieli, zwłaszcza w sytuacjach, gdy istnieje ryzyko niewypłacalności dłużnika lub konieczność szybkiego uzyskania tytułu egzekucyjnego. Poniżej wymieniamy najważniejsze z nich:
Nakaz zapłaty jest tytułem zabezpieczenia
Nakaz zapłaty z chwilą wydania stanowi tytuł zabezpieczenia, wykonalny bez nadawania mu klauzuli wykonalności. Unikamy zatem postępowania klauzulowego, co przyspiesza procedurę odzyskania należności. Po otrzymaniu nakazu, wierzyciel może uzyskać zabezpieczenie swoich roszczeń, kierując stosowny wniosek do komornika, domagając się np. zajęcia rachunku bankowego dłużnika.
Nakaz zapłaty wydany na podstawie weksla lub czeku staje się natychmiast wykonalny
Nakaz zapłaty wydany na podstawie weksla lub czeku staje się natychmiast wykonalny po upływie terminu do zaspokojenia roszczenia. Oznacza to, że nawet jeśli pozwany zaskarży taki nakaz, to nawet nie czekając na prawomocne zakończenie sprawy powód będzie mógł wystąpić o nadanie mu klauzuli wykonalności i skierować do egzekucji komorniczej. Jednakże w razie wniesienia zarzutów sąd może na wniosek pozwanego wstrzymać wykonanie nakazu.
Niższe koszty postępowania
Opłata za wytoczenie powództwa w postępowaniu nakazowym jest znacznie niższa, niż w przypadku tradycyjnego postępowania. Sąd pobiera bowiem od powoda jedynie ¼ opłaty sądowej, która uzależniona jest od wartości przedmiotu sporu. Do 20.000 zł będzie to ¼ z obowiązujących tzw. „widełek”, zaś powyżej tej kwoty, opłata jest liczona jako 1,25 % dochodzonej sumy.
Domagając się zatem zwrotu należności za np. zaległą fakturę na kwotę 10 tys., opłata od pozwu w postępowaniu nakazowym wyniesie zaledwie 125 zł, podczas gdy w postępowaniu zwykłym byłoby to aż 500 zł. W sprawie o zapłatę 100.000 zł opłaty wyniosą odpowiednio 1 250 zł i 5 tys. zł.
Wspominając o kosztach warto powtórzyć, że pozwany, który chce zaskarżyć nakaz zapłaty wydany postępowaniu nakazowym, musi uiścić opłatę sądową. W razie wniesienia zarzutów od nakazu, sąd pobiera od pozwanego pozostałe ¾ opłaty należne w danej sprawie. Dłużnik musi w tej sytuacji rozważyć, czy rzeczywiście mu się to opłaca i czy ma odpowiednie argumenty by skutecznie kwestionować wierzytelność powoda. Taki mechanizm pozwala ograniczyć, często stosowany przez dłużników wybieg polegający na zaskarżaniu orzeczeń sądu (np. nakazów wydanych w postępowaniu upominawczym) wyłącznie dla zwłoki, gdy wiadomo, że sprawa i tak zostanie rozstrzygnięta na korzyść powoda.
Szybkość postępowania
Postępowanie nakazowe jest znacznie szybsze, niż tradycyjny proces sądowy. W postępowaniu tym sąd orzeka bez przeprowadzania rozprawy, jedynie na podstawie załączonych do pozwu dokumentów. Nakaz zapłaty może zatem zostać wydany nawet w ciągu kilku tygodni od złożenia pozwu.
Zgodnie z przepisami, sąd zobowiązany jest podejmować czynności tak, by pierwsze posiedzenie wyznaczone w celu wydania nakazu zapłaty, rozpoznania sprawy lub nadania jej innego biegu odbyło się nie później niż dwa miesiące od dnia wniesienia pozwu. Należy jednak pamiętać, że jest to jedynie termin instrukcyjny, zatem w zależności od obłożenia sądu, termin ten może się nieco wydłużyć.
Potrzebujesz wsparcia w skutecznym wyegzekwowaniu należności od swoich dłużników? Zapraszamy do kontaktu!
Zapraszamy również do lektury naszych wcześniejszych wpisów z serii Skuteczna Windykacja: